روحانی در مجمع عمومی چه مباحثی را مطرح کند؟!
داتیکان-صادق قدیر: نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد از امروز در مقر این سازمان یعنی نیویورک به طور رسمی آغاز میشود. به طور معمول، سران کشورهای جهان بر اساس برنامهی زمانبندی انجام شده این فرصت را دارند که برای دقایقی در خصوص مسائل مختلف داخلی و بینالمللی صحبت نمایند و طبیعاً این تریبون یکی از بهترین فرصتها برای اعلام برنامههای هر کشوری است. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران برای حضور و سخنرانی در این نشست به مانند سالهای گذشته به آمریکا سفر کرده است. آنچه نشست امسال را از سالهای گذشته متمایز کرده و اهمیت آن را برای جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش تقویت نموده، اتفاقاتی است که در چند ماه اخیر روی داده است. از خروج غیر قانونی آمریکا از برجام گرفته، تا وضعیت بد اقتصاد داخلی و حمله تروریستی 31 شهریور در اهواز؛ مهمترین حوادثی است که این نشست را برای ایران مهم مینماید. علاوه بر اینها، نشست فردای شورای امنیت با محوریت ایران که به ریاست ترامپ برگزار میشود، باعث شده که سخنان امروز رئیس جمهوری ایران بسیار تأثیرگذار و حیاتی باشد. داتیکان در گفتگو با نعمت احمدی، وکیل و حقوقدان به بررسی این مسأله میپردازد که تأکید بر چه موضوعاتی از سوی حسن روحانی، میتواند منافع ملی ما را تأمین نماید.
نعمت احمدی در خصوص اهمیت این دوره مجمع عمومی سالانه سازمان ملل اظهار داشت: «به جرات میتوان گفت این دوره از استثنائیترین یا مهمترین دورهها، از مجامع سالانه سازمان ملل متحد است. در 73 مجمعی که پیش از این تشکیل شده است، ایران هیچگاه در چنین شرایطی قرار نداشته است. نکتهای که وجود دارد این است که شورای امنیت هم در همین زمان تشکیل جلسه میدهد.»
این وکیل دادگستری در خصوص تعداد اعضا و اهمیت شورای امنیت ادامه داد: «شورای امنیت متشکل از 15 عضو است که 5 پنج عضو آن اعضای دائمی هستند ( آمریکا، انگلیس، روسیه، چین و فرانسه ) و ده عضور ادواری که هر دو سال یکبار 5 کشور به تناسب شرایط جغرافیایی انتخاب میشوند. ایران در تمام دورههای شورای امنیت تنها یکبار در سال 1355 تا سال 1357 عضو شورای امنیت بوده است و بعد از آن در دوره 40 ساله انقلاب اسلامی هیچگاه عضو شورای امنیت نبوده است.» احمدی در ادامه افزود: «شورای امنیت هم ریاست ادواری دارد یعنی هر ماهی یک دولت رئیس است، یعنی 15 ماه طول میکشد تا یک دولت دوباره به ریاست برسد. درست مقارن با مجمع سالیانه امسال ریاست به ایالات متحده رسیده که این از عجایب دنیای سیاست است و وقتی شورای امنیت تشکیل جلسه میدهد هم رئیس کشور میتواند ریاست آن جلسه را بر عهده بگیرد هم هیات نمایندگی. ترامپ نیز اعلام کرده است که ریاست جلسه را خودش بر عهده میگیرد. به عبارتی مهم بودن این دوره از مجمع به این دلیل است که شورای امنیت هم در کنار آن تشکیل جلسه میدهد و چون دوره ریاست به آمریکا رسیده است ریاست این جلسه نیز با ایالت متحده است.»
وی در خصوص اهمیت این دوره از مجمع سالیانه سازمان ملل افزود: «بعد از 22 ماه مذاکرات فشرده در دولت آقای روحانی و مذاکرات متمادی در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی و احمدی نژاد سرانجام گروه 1+5 به یک توافقی رسیدهاند و برای اولین بار بعد از انقلاب وزرای امور خارجه آمریکا و ایران پشت یک میز نشستند و مذاکره کردند. نکتهای که بسیار مهم است این موضوع است که آقای ترامپ بعد از سه نوبت تایید توافق هستهای، به یکباره از این توافق خارج شد. در واقع ترامپ از قطعنامهای 2231 که شورای امنیت صادر کرده است، خارج شد و متاسفانه همان شخصی که از قطعنامه شورای امنیت به صورت یک طرفه خارج شده اکنون ریاست آن را بر عهده دارد. پس حساسیت این دوره مجمع عمومی و شورای امنیت به این دلایل بیش از گذشته است.»
احمدی در خصوص راهکارهای حقوقی که رئیس جمهور میتواند برای احقاق حق مردم کشورمان استفاده کند، گفت: «در ابتدا باید بگویم که من نمیدانم آقای روحانی با چه اختیاراتی به نیویورک رفتهاست. به نظر بنده، نخستین موضوعی که روحانی میتواند به آن اشاره کند، همین خروج یک طرفه ترامپ از برجام است. برجام یک توافق دو طرفه بین ایران و آمریکا نیست، برجام یک توافق بینالمللی است که با یک ظرافتی در شورای امنیت که رکن اصلی رفع اختلافات مجمع عمومی سازمان ملل است، تصویب شد. از این رو باید گفت که آمریکا اصلا طرف مقابل ما نیست، بلکه آمریکا به خاطر خروجش از قطعنامه در مقابل شورای امنیت باید پاسخگو باشد و سازمان ملل و مجمع عمومی باید از حیثیت خود در این مسئله دفاع کند. در قطعنامه 2231 یک داور نهایی پیشبینی شده است که آن داور هم سازمان انرژی اتمی است که باید گزارش دهد ایران تخطی کرده است یا خیر که این سازمان اعلام کرده ایران تخطی نداشته است.»
احمدی در ادامه اظهار داشت که روحانی باید صحبتهای خود را در دو محور تنظیم نماید: «یک خروج یکجانبه ترامپ از یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که منجر به بیاعتباری این سازمان میشود. به نظر بنده به جای سازمان ملل باید نام این سازمان را سازمان دول بگذارند. آخر ملل چه نقشی در آن دارند و این دول هستند که در این سازمان نقشآفرینی میکنند. دوم مداخلاتی که طی این مدت آمریکا در امور ایران داشته است که به نظر من ماموران دیپلماسی ما در این زمینه ورود نمیکنند به این دلیل که اگر نمایندگان ایران در این زمینه ورود کنند طرفهای مقابل نیز ادعاهایی را در خصوص دخالت ایران مطرح میکنند. البته یکی دیگر از مسائل مهمی که آقای روحانی باید به آن اشاره کند مساله اوپک و نفت است در اساسنامه اوپک آمده است که هیچ یک از اعضا نمیتواند به ضرر عضو دیگر اقداماتی انجام دهد.»
احمدی در ادامه به تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران اشاره کرد و در این زمینه نیز گفت: «مسئله تحریم یک عضو سازمان ملل علیه یک عضو دیگر مخالف با حق حاکمیت دولتها است. پذیرش این مطلب که یک عضو سازمان ملل عضو دیگر از همین سازمان را خودش تحریم کند خلاف مقتضای تشکیل سازمان ملل متحد است و در این صورت دیگر چه نیازی است به سازمان ملل و شورای امنیت است.»
احمدی در خصوص حمله تروریستی اهواز هم عقیده داشت که بهتر است رئیس جمهور در این زمینه ورود نکند. وی افزود: «نکتهای که آقای روحانی باید در مورد تروریسم در مجمع سالیانه به آن متذکر شود این است که ایران در منطقه آشوبزده خاورمیانه یک جزیره امنی است و برخی در تلاشیند به وسیله حرکات تروریستی ایران را ناامن کنند.»
این وکیل دادگستری در خصوص کارویژه شورای امنیت نیز افزود: «شورای امنیت وقتی تشکیل جلسه میدهد یا زمانی که یکی از اعضای شورای امنیت درخواست طرح موضوع کشوری را در شورا مطرح میکند، برابر مواد 37 منشور سازمان ملل متحد، کشوری که موضوع آن قرار است در شورای امنیت به بحث گذاشته شود، این حق را دارد که در جلسه شورا حضور یابد. با توجه به اینکه ریاست این دوره شورا بر عهدهی آمریکا است، به نظر بنده آقای روحانی حتما باید در جلسه شورای امنیت حضور پیدا کند تا بتواند از موازین خود دفاع کند. در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که بر اساس اعلام رسمی شورا، موضوع جلسه، خلع سلاح هستهای است. طبیعتاً این موضوع شامل ایران نیز میشود ولی شورا با این ترفند به دنبال عدم حضور ایران در جلسه است. با این حال، ترامپ در توییت خود رسماً اعلام کرده که ریاست جلسه شورای امنیت را شخصا به عهده خواهد گرفت و موضوع ایران و برجام است. همین مسأله باعث میشود برابر با فصل ششم منشور سازمان ملل، حق ایران برای شرکت در جلسه شورا محفوظ باشد و به نظر من، تیم حقوقی ایران باید از این فرصت استفاده کرده و اجازه ندهد ترامپ هر کاری که دلش میخواهد انجام دهد.»
این وکیل و حقوقدان در ادامه افزود اگر بنده به عنوان مشاور این هیات در کنار آقای روحانی بودم به ایشان اعلام میکردم که این نشست، فرصت طلایی برای ایران در 73 سومین سال نشستهای مجمع عمومی است و آقای روحانی و آقای ظریف باید از این فرصت استفاده کنند.