دادستان باید به ماجرای زیر گرفتن دختر دانشجو توسط گشت ارشاد ورود کند
داتیکان-صادق قدیر: از دیروز فیلمی در شبکههای اجتماعی منتشر شده که در آن، خودرو گشت ارشاد پلیس تلاش داشته تا یک دختر دانشجو را زیر بگیرد. بر اساس اخبار منتشره، این فیلم مربوط به دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز در سوهانک میباشد. شنیدهها حاکی از آن است که حضور گشت ارشاد در اطراف این دانشگاه با اعتراض دانشجویان همراه شده و در ادامه این ماجرا رخ داده است. در همین خصوص، روز گذشته، یکی از مسئولین این دانشگاه در گفتگو با خبرگزاری ایلنا ضمن تکذیب این مسأله، گفته است: «هیچ تجمعی در این رابطه صورت نگرفته و اتفاقی که رخ داده خارج از مجموعه دانشگاه بوده و نیروی انتظامی نیز وظیفه ذاتیاش را انجام داده است.» در نقد سخنان این مقام مسئول باید به این مساله اشاره شود که بدون هیچ شک چه این حادثه بیرون از دانشگاه و چه داخل دانشگاه اتفاق افتاده باشد رفتار این ماموران قابل توجیه نیست و جرم آشکاری از سوی آنان سر زده است. چگونه میشود مامورینی که خود باید الگوی عمل به قانون باشند و به عنوان حافظ امنیت جامعه شناخته میشوند، به بیقانونی روی آورده و با خودروی خود تلاش میکنند تا یک دختر جوان را زیر بگیرند. رفتاری که حتی در برخورد با یک جانی نیز شایسته نیست و در عرف و روایات نیز ما به خصوص در رفتار با بانوان احکام بسیاری داریم، همان طور که در زمان امیر المومنین خلخال از پای زن یهودی ربودند و امام فرمود اگر مرد مسلمانی از این غم بمیرد رواست. به همین منظور، داتیکان در گفتگو با عباس تدین، به بررسی حقوقی این مسأله میپردازد.
این وکیل دادگستری در خصوص این حادثه و زوایای حقوقی آن گفت: «ما باید در این مقوله قائل به تفکیک شویم. یک بحث تخلفاتی است که ممکن است ماموران یا ظابطان دادگستری در حین انجام وظیفه خود مرتکب شوند. خب این جنبه شخصی دارد و ممکن است یک ماموری از حدود تکالیف و وظایفی که قانونگذار بر عهده آن شخص گذاشته خارج شود و اگر احراز شود که به نحوی از آن وضعیت و موقعیتی که دارد سوءاستفاده کرده است، میتواند عنوان مجرمانه هم پیدا کند. گاهی برخی اشخاص در رفتارهای خودشان علیرغم اینکه مامور یا کارمند هستند یا به هر حال یک سمت دولتی دارند از چهارچوب وظایفشان و از آن حدودی که قانونگذار تعیین کرده است تخطی میکنند، این هم میتواند تخلف باشد از این باب که آن شخص سمت سازمانی دارد یا سمت اداری دارد تخلف سازمانی محسوب شود. خود قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری یا قوانینی که مرتبطند با عملکرد ظابطان دادگستری، یا عملکرد ماموران پلیس است، برای این افراد ضمانت اجرای این تخلف را بیان کرده است که میتواند بحث انفصال باشد یا تعلیق از کار باشد. حتی میتواند بحث پرداخت جزای نقدی نیز مطرح شود.»
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: «بعد دیگر این قضیه برمیگردد به این که به هرحال این شخص میتواند با عملکرد خودش مرتکب جرم شده باشد و از آن رفتار و موقعیت میتوان فهمید که آیا ایشان در چهارچوب قانون عمل کرده یا نکرده است. به هرحال قانونگذار در قانون مجازات نسبت به تعدیات مامورین و مقامات دولتی سختگیر است و در این خصوص فصلی را در قانون مجازات به این بخش اختصاص داده و در قوانین مربوط به جرایم علیه اشخاص جدای از سمت جایگاه و موقعیتی که اشخاص دارند میتواند این رفتار مصداق جرم علیه اشخاص باشد و از آن نظر میتواند ضمانت اجرای کیفری نیز داشته باشد. بنابراین اگر یک ماموری با استفاده از وسیله نقلیه یا با استفاده از وسایل و تجهیزاتی که در اختیارش است، رفتاری انجام دهد که در قانون برای آن چنین چیزی در نظر گرفته نشده است یا حداقل عرف جامعه و رویه حاکم بر آن موضوع را برنمیتابند، مطمئنا آن شخص قابل تعقیب کیفری است و فقط بُعد تخلف و تقصیر شخصی آن مامور مطرح نیست، بلکه بعد نقض نظم اجتماعی و تشویش اذهان عمومی و حتی بر هم زدن نظم و آرامش اجتماع نیز قابل تصور است. حتی این مسأله، میتواند نشان دهنده سوءنیت مجرمانه آن شخص باشد و فرد از لحاظ کیفری قابل تعقیب است.»
وی در خصوص ابعاد این حادثه و اثر آن بر نظم اجتماعی و حقوقی عمومی افزود: «شاید بتوانیم در خصوص این مسئله بگوییم که این حادثه بعد حقوق عمومی هم دارد و دادستان میتواند اعلام جرم کند. حتی اگر آن شخصی که بزهدیده این جرم است شکایتی نکند.»
این استاد دانشگاه در خصوص صحبتهای یکی از مسئولین دانشگاه و تکذیب این تجمع و این ادعا که این اتفاق خارج از دانشگاه افتاده است و نیروی انتظامی وظیفه ذاتی خودش را در این مساله انجام داده است نیز گفت: «آنچه از تصاویر و فیلمهای موجود قابل تشخیص است، این حادثه در پارکینگ چسبیده به درب ورودی دانشگاه رخ داده و این که گفته شد نیروی انتظامی وظیفه ذاتی خودش را انجام داده است باید به این نکته توجه داشت که وظیفه ذاتی نیروی انتظامی ضرب و جرح مردم و کتک زدن مردم نیست. ما از مامور انتظامی و پلیس توقع برقرای نظم و آرامش داریم و مامور نیروی انتظامی نوک پیکان اجرای عدالت است. اگر قرار باشد او نیز رفتاری انجام دهد که نقض نظم اجتماعی جامعه یا جرم باشد چه تفاوتی با شخصی که مدعی هستیم جرم انجام داده، وجود دارد؟! در این خصوص نمیتوان ادعا داشت که هدف وسیله را توجیه میکند و مثلاً من چون میخواهم نظم را برقرار کنم، میتوانم هر جرمی را انجام دهم. این غلط است این پاسخ یعنی توجیه هدف با هر وسیلهای و این مسأله قابل پذیرش نیست.»
تدین در در خصوص این که بر اساس قانون، نیروی انتظامی حق ورود به داخل دانشگاه را ندارد افزود: «باید به این مسئله توجه داشت که اگر این اتفاق با هماهنگی مسئولین دانشگاه صورت گرفته باشد مطمئنا این افراد باید پاسخگو باشند و این که آنها ادعا داشته باشند این محوطه جزو دانشگاه محسوب نمیشود به نظر میرسد، حرفشان درست است. با این حال چنانچه دانشگاه بر محوطه پارکینگ نظارت نداشته باشد، نمیتوان از این نظر به مسئولین دانشگاه خرده گرفت ولی چنانچه نظارت بر محوطه پارکینگ دانشگاه بر عهده مسئولین دانشگاه باشد، مسئولان دانشگاه باید پاسخگو باشند.»
وی در پایان به این مسئله اشاره کرد که هم دادستان میتواند در این مسئله ورود کند و هم شاکی خصوصی. او ادامه داد: «این مسأله مطمعنا باعث تشویش اذهان عمومی شده و شاید وجهه پلیس را در انظار عمومی مخدوش کرده باشد و به نظر من از این باب نظم جامعه به هم خورده است و دادستان میتواند اعلام جرم کند.»