خانه تکانی قوانین، راه حل کاهش تورم قوانین
رئیس مجلس شورای اسلامی در رابطه با تنقیح قوانین گفت: مواردی که معاونت قوانین مجلس در این زمینه مطرح کرده به کمیسیونهای تخصصی ارجاع پیدا میکند.
باید دستگاههای مختلف اجرایی باید برای تنقیح قوانین همکاری کند.همچنین ما باید فرمولی برای بررسی این قوانین در مجلس پیدا کنیم که در مجلس تعیین تکلیف شود.
او ادامه داد: در آیین نامه داخلی تغییرات ایجاد کنیم. اما این مستلزم شکل گیری کمیسیون است. در حال حاضر راه حل این است که موادی را که معاونت قوانین مجلس بررسی کرده به کمیسیونهای تخصصی ارجاع دهیم.
او بار دیگر توضیح داد: از آنجایی که آیین نامه مجلس تغییر نکرده مواردی که معاونت قوانین مطرح میکند به کمیسیونهای تخصصی ارجاع میدهیم تا بررسی شود.
امیدوار رضایی، معاون قوانین مجلس با بیان اینکه به دستور رییس مجلس، کار کارشناسی درخصوص تنقیح قوانین به دانشگاهها، مراکز علمی و نخبگان جامعه واگذار شد، تصریح کرد: از قانون مقرری میرزاحسنخان که در زمان جنگ پایش گلوله خورده تا ۷۸۷ معاهده بینالمللی، جزو شمول قوانین تنقیح نشده است.
امیدوار رضایی در ابتدای سخنان خود با اشاره به بیانات رهبری درباره حذف بعضی از قوانین گفت: در سیاستهای کلی ابلاغی رهبری از سال 81 بارها این مساله ابلاغ شده است؛ یعنی حدود 14 سال پیش مقام معظم رهبری بر این مساله تاکید کردند و ما هنوز آن را اجرا نکردیم.
او ادامه داد: اولین بار در سال 1350 یعنی قبل از انقلاب قانونی درج شد که دولت مکلف بود قوانین را تنقیح کند اما این کار انجام نشد. در اسفند 1389 کلیه دستگاههای اجرایی و قو ه قضاییه مکلف شدند قوانین مربوط به خود را تنقیح کنند و با ذکر دلایل آنها را به معاونت قوانین مجلس تغییر دهند که متاسفانه تا به حال هیچ یک از این دستگاههای اجرایی این کار را انجام ندادند. به دلیل اینکه دولت ها، گزارشهای پیشنهادات خود را به معاونت قوانین ارائه نکردند، با دستور رییس مجلس کار کارشناسی به دانشگاهها، مراکز علمی و نخبگان جامعه درخصوص تنقیح واگذار شد که دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، وزارت دفاع و دانشگاه آزاد در اینخصوص همکاری کردند.
معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بسیاری از قوانین مدتدار و نامشخص، قوانین منتفی شده و قوانینی که یک قانون جامع دیگر آن را پوشش میدهد، تنقیح میشود تا از حجم قوانین کاسته شود.
وی افزود: اولین اقدام برای تنقیح، نسخ صریح است که در این راستا باید برای نسخ صریح و نسخ ضمنی تعریف صحیحی آورده شود و نمایندگان به این تعریف دقت کامل داشته باشند.
رضایی سپس به ریشه لغوی کلمه تنقیح که به معنای پاک کردن است اشاره کرد و افزود: در قانون نیز مجموعه اقدامات مربوط به جمع آوری و پالایش قوانین تنقیح گفته میشود؛ مراجع تنقیح نیز در قانون اساسی ابتدا دستگاههای اجرایی و قوه قضاییه هستند. دستگاه ها کارهای کارشناسی خود را به معاونت قوانین ارائه میدهند که پس از آن در معاونت قوانین و صحن علنی مجلس مطرح میشود.
او توضیح داد: برای شروع فرایند تنقیح ابتدا نسخ صریح را مشخص میکنیم و قوانینی که مدت دار و مشخصند که این دو نوع قوانین را میتوانیم به روزنامه رسمی بود و در درجه بعد قوانین مدت دار اما نامشخصی هستند که پیشنهاد حذف آنها را مطرح میکنیم تا مجلس در مورد آنها تصمیم بگیرد. از سوی دیگر قوانینی هم وجود دارد که ظاهرا معتبرند.اما قانون جامعتری هم در رابطه با آنها در مجلس در قانون وجود دارد که دربارهی آنها نیز پیشنهاد حذف میدهیم.
امیدوار رضایی در ادامه گزارش خود به قوانین تصویب شده از سالهای 1285 تا 1309 اشاره کرد و گفت: در این مدت زمانی 1034قانون تصویب شده که 114 تا از آنها نسخ صریح هستند، 26 مورد منقضی شدند در مورد 584 قانون پیشنهاد حذف را مطرح کردهایم؛ 32 قانون هنوز معتبر است و 40 قانون نیز معاهدات بینالمللی است که وزارت امور خارجه موظف است این موارد را رسیدگی و در صورت لزوم تنقیح کند.
امیدوار رضایی سپس برخی از قوانین که نیاز به حذف آنها وجود دارد مطرح کرد و گفت: مثلا یک قانون مربوط به مقرری میرزا حسن خان مستخدم مجلس است که پای او به وسیلهی توپ مجروح شده است.
معاون قوانین مجلس با اشاره به قوانینی که در سالهای 1310 تا 1328 تصویب شده نیز توضیح داد:در این زمان 1032 فقره قانون مصوب شده که پیشنهاد حذف 538 قانون را داریم. همچنین در بین سالهای 1329 تا 1336 ، 987 قانون احصاء شده که 218 فقره نسخ صریح است و 163 قانون منقضی شده است. در مورد 509 قانون نیز پیشنهاد حذف داریم و 56 قانون هنوز معتبر است.
رضایی همچنین توضیح داد: یکی از مواردی که نیاز به تنقیح قوانین دارد طرحهای مالیاتی است که 779فقره قانون وضع شده که 199 قانون نسخ صریح است، 189 قانون مدتشان منقضی شده در مورد 364 قانون پیشنهاد حذف را مطرح کردهایم و 104قانون نیز هنوز معتبر است. از مواردی که در این قوانین عنوان شده میتوان به قانون نصف مالیات قریه کهنویه یزد اشاره کرد که دیگر استفادهای ندارد.
معاون قوانین مجلس طرحهای ورزشی را نیز یکی از مهمترین طرحهایی که باید تنقیح شود طرحهای ورزشی است.
رضایی در مورد چالشها نیز توضیح داد:بیش از 10 هزار قانون داریم که اصلاح مکرر قوانین، عدم وضع قوانین جامعه، عدم تنقیح قوانین، عدم بررسی بازخورد قوانین پس از اجرا، ارائه طرحها و لوایح بدون تنقیح و مسالهی آیین نامه داخلی مجلس از جمله چالشهای اصلی درزمینه تنقیح قوانین هستند.