
معاون حقوقی رییس جمهور: آنچه در مشهد اتفاق افتاد نقض قانون بود
آنچه اتفاق افتاده، نقض آشکار قواعد مسلم حقوقی درخصوص رفتار با شهروندانی است که در مظان اتهام قرار گرفتهاند.
در پی مرگ مهرداد سپهری جوان مشهدی در جریان دستگیری توسط پلیس، معاون حقوقی رئیس جمهوری با انتشار یادداشتی به ذکر برخی نکاات پرداخت.
لعیا جنیدی در روزنامه «ایران» نوشت: درخصوص مرگ یکی از شهروندان اهل خراسان که براساس روایت تصاویر و ویدئوهای منتشرشده، در معرض رفتار آشکارا خلاف قانون مأمور نیروی انتظامی (ضابط دادگستری) قرار گرفته بود، از منظر بایستههای نظام حقوقی، موازین حقوق اسلامی، تعهدات بینالمللی دولت و اقتضائات مصالح کلان ملی، گزارشی از سوی معاونت حقوقی رئیسجمهور در مقام پیگیری اجرای اصول قانون اساسی تنظیم گردیده که بر ملاحظات زیر استوار است:
۱- اصل دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کرامت و ارزش والای انسان و اصل بیست و دوم مصونیت از تعرض به جان، حیثیت و غیره افراد را مورد تأکید قرار میدهد. بر همین مبناست که در اصل سی و نهم قانون اساسی با تأکید صریح بر وضعیت کسانی که از آزادی و قدرت محرومند، اعلام شده است که «... هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده، به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است». هیچ یک از قوانین موضوعه کشور، تعرض به جان و حیثیت افراد، مانند آنچه در واقعه فوق دیده میشود را تجویز نکرده است و بر همین مبنا، هیچ مقام قضایی و به طریق اولی هیچ ضابط قوه قضائیه حق ندارد از حدود پیشبینیشده در قوانین انحراف حاصل کند.
۲- قانون اساسی بر مبنای همین اصل کرامت والای انسان، تمام شهروندان را در موضعی برابر قرار داده است. بند ۱۴ اصل سوم قانون اساسی «تأمین حقوق همهجانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون» را در شمار اهداف بنیادینی قرار داده است که دولت (حکومت) باید برای نیل به آن بکوشد. در اصول بیستم، سی و ششم، سی و هفتم و سی و هشتم نیز همین رویکرد شناسایی شده است.
۳- در حقوق اسلام حتی نسبت به کسی که ارتکاب جرم قتل عمد توسط او پس از رسیدگی قضایی به طور قطعی احراز شده است، هیچ مجازاتی جز مجازات مقرر در حکم قطعی را نمیتوان اعمال نمود.

۴- این مواضع قانون اساسی و موازین فقهی با مفاد اسناد بینالمللی مورد تعهد دولت نیز همسوست. مطابق ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر: «همه افراد بشر آزاد و با حیثیت و حقوق یکسان زاییده میشوند و دارای موهبت خرد و وجدان هستند و باید با یکدیگر با روحیه برادری رفتار کنند». همچنین به موجب ماده ۷ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی (مصوب ۱۹۶۶ م) که دولت ایران نیز آن را پذیرفته است و طبق ماده ۹ قانون مدنی در حکم قانون داخلی محسوب میشود: «هیچ کس را نمیتوان مورد آزار و شکنجه یا مجازاتها یا رفتارهای ظالمانه یا خلاف انسانی یا ترذیلی قرار داد.»
۵- نظام حقوقی کیفری کشور تنها آنگاه به کمال میرسد که پاسدار کرامت و حیثیت ذاتی و برابر همه شهروندان در مقابل هر نوع تعرضی باشد و بر بنیاد هدف اصلاح و اعاده حیثیت اجتماعی بزهکاران سامان یافته باشد و به آینده محکومان و زندانیان پس از خروج از زندان بیندیشد. متأسفانه آنچه در خصوص شهروند مورد اشاره به وسیله ضابطان دادگستری اتفاق افتاده است، نقض آشکار قواعد مسلم حقوقی درخصوص رفتار با شهروندانی است که در مظان اتهام قرار گرفتهاند.
۶- فصل دهم (در تقصیرات مقامات و مأمورین دولتی) از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (قانون تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) ضمانت اجراهای ناظر بر تخلف از موازین فوق را بیان کرده است. براساس ماده ۵۷۰ این قانون: «هر یک از مقامات و مأمورین وابسته به نهادها و دستگاههای حکومتی که بر خلاف قانون، آزادی شخصی افراد ملت را سلب کند یا آنان را از حقوق مقرر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران محروم نماید علاوه بر انفصال از خدمت و محرومیت یک تا پنج سال از مشاغل حکومتی به حبس از دو ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.» در همین زمینه میتوان به ماده ۵۷۹ نیز توجه داشت. ماده ۷ قانون آیین دادرسی کیفری نیز رعایت حقوق شهروندی مقرر در قانون احترام به آزادیهای مشروع و حقوق شهروندی از سوی تمام ضابطان دادگستری را تابع تضمین ماده ۵۷۰ قانون تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده قرار داده است.
۷- نظر به ضرورت «تلاش مداوم و مستمر در جهت حاکمیت کامل فرهنگ و ضوابط اسلامی در نیروی انتظامی» (بند ۲۶ ماده ۴ قانون تأسیس نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) و با عنایت به مبانی پیشگفته، از نیروی انتظامی کشور به عنوان مأمور «استقرار نظم و امنیت و تأمین آسایش عمومی و فردی» (بند ۱ ماده ۴ قانون تأسیس نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) انتظار میرود چنین اعمال مخل به اصل حاکمیت قانون و احترام حقوق شهروندی را از منظر قانونی و علوم جامعهشناسی و جرمشناسی مورد تحلیل و بازنگری و نظارت مجدانه قرار دهد و با ارائه و تقویت و توسعه آموزشهای قانونی و حرفهای لازم به نیروهای تحت امر، ضمن برخورد مقتضی با خاطیان و اطلاعرسانی در این خصوص، از تکرار چنین وقایع ناگواری پیشگیری نماید.
همچنین ضروری است، قوه قضائیه به موجب فصل دوم از بخش دوم قانون آیین دادرسی کیفری، اعمال نظارتهای قانونی بر ضابطان دادگستری در خصوص انجام وظایف مقرر را بیش از پیش وجهه همت خود قرار دهد تا خودسریهایی این چنین، موجب تضییع حقوق شهروندان نشود و هزینههای جبرانناپذیر بر کشور تحمیل ننماید.
در پایان تأکید مینماید که مأموریت نیروی انتظامی برای دستگیری و بازداشت شهروندان در معرض اتهام، مأموریتی است که در جایگاه ضابط دادگستری اعمال میشود و به موجب ماده ۳۰ قانون آیین دادرسی کیفری، دادستان مکلف است بهطور مستمر دورههای آموزشی حین خدمت را جهت کسب مهارتهای لازم و ایفای وظایف قانونی برای ضابطان دادگستری برگزار نماید. به موجب ماده ۱۲ آییننامه اجرایی احراز عنوان ضابط دادگستری نیز صدور کارت ویژه ضابط دادگستری منوط به دریافت گواهینامه گذراندن دوره آموزشی و تأیید دادستان خواهد بود. بدیهی است که برای اطمینان از پیشگیری از چنین تخلفاتی، تکالیف قانونی فوق باید با جدیت و ممارست، پیگیری و اجرا شود.
- منبع :
اخبار مرتبط
سازمان برنامه آمارهای خودش را تکذیب کرد/ بازی با کلمات برای پوشاندن هزینه سنگین طرح تحول سلامت
9 اسفند 1399
نشست وزیر خارجه قطر با سفرای تروئیکای اروپا درباره برجام
9 اسفند 1399
فرآیند خوداظهاری قانون مالیات بر خانههای خالی از ۱۵ فروردین آغاز میشود
6 اسفند 1399
فروش بلیت قطارهای نوروزی آغاز شد/ جزئیات تهیه بلیت در مسیرها
5 اسفند 1399
رکود طرحهای عمرانی به دلیل وابستگی به بودجه/ضرورت ورود مردم به پروژهها با صندوق پروژه
5 اسفند 1399
نشست عربی-انگلیسی درباره ایران و منطقه
5 اسفند 1399
ناصر قوامی: در زمان بررسی بودجه سالانه مجلس نمیتواند دستورکار جدید اعلام کند / دود تاخیر در تصویب بودجه سالانه به چشم مردم میرود
4 اسفند 1399
شرکتها در نوروز 1400 اجازه ابطال پرواز ندارند/مسیر چابهار به چارتریها اضافه شد
4 اسفند 1399
خودداری پنس از شرکت در همایشی با حضور ترامپ
4 اسفند 1399
ماراتُن شکایتهای حقوقی ضد ترامپ آغاز شد؟
3 اسفند 1399
عراقچی: پنجم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف میشود، ولی از برجام خارج نخواهیم شد
3 اسفند 1399
مقایسه اختلاف طبقاتی در ایران و جهان/ مهمترین راهکار تحقق عدالت اقتصادی در جامعه چیست؟
2 اسفند 1399
اعزام راهداران کمکی از استان های فارس و اصفهان به سی سخت/همه جادههای کهگیلویه باز است
2 اسفند 1399
دموکراتها دستبردار نیستند؛ تشکیل کمیسیون ویژه برای بررسی حمله به کنگره
28 بهمن 1399
ایران، روسیه و ترکیه دور دیگری ازمذاکرات آستانه را برگزار میکنند
27 بهمن 1399
یک میلیارد یورو مقابله با کرونا صرف چه شد؟
27 بهمن 1399
اختصاصی/ متن لایحه بودجه اصلاحی 1400 منتشر شد
27 بهمن 1399
قانون اتاق بازرگانی ایران اصلاح میشود
27 بهمن 1399
یک زن مسلح در نزدیکی کاخ سفید بازداشت شد
27 بهمن 1399
نقض سیستماتیک حقوق بشر در بحرین به موازات اتحاد آل خلیفه و صهیونیستها
26 بهمن 1399