امسال هم مثل همیشه، شروع پاییز با آلودگی هوا همراه بود، اتفاقی مرگبار که احتمالا دیگر برای همه شهروندان، عادی شده است، اما امسال پخش کروناویروس کنار ذرات PM ۲.۵ در هوای کلانشهرها وضعیت را کمی متفاوت‌تر و حدود ۸ درصد مرگبارتر کرده است.

با سرد شدن هوا و وارونگی هوا درست مثل سال‌های پیش در یک هفته گذشته کلانشهرهای زیادی از ایران به خصوص پایتخت با آلودگی هوا درگیر شد و بارها کیفیت هوا در شرایط «ناسالم برای گروه‌های حساس» قرار گرفت، شرایطی که البته تکرار مداوم آن باعث شده است تا توجه چندانی به آن نشود، اما امسال بخاطر پاندمی کویید-۱۹ شاید بهتر باشد، شهروندان درباره این شرایط همیشگی تجدیدنظر کنند.

مطالعات متعددی در ماه‌های گذشته در کشورهای مختلف انجام شد که نشان می‌دهد، درگیری با آلودگی هوا احتمال مرگ بخاطر کروناویروس را افزایش می‌دهد، حتی برخی از تحقیق‌ها هم هشدار داده‌اند که با آلوده‌تر شدن هوا میزان شیوع ویروس هم افزایش پیدا می‌کند.

مسعود مردانی عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا و متخصص بیماری‌های عفونی، در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: «شواهد مطلقی نسبت به این که آلودگی هوا میزان کرونا را افزایش می‌دهد، وجود ندارد، اما قطعا آلودگی هوا می‌تواند روی ریه تاثیرهای منفی در مقابله با کرونا بگذارد.»

در واقع به نظر می‌رسد، چه ذرات معلق در هوا و چه کروناویروس هر دو وارد یکی از ارگان‌های بدن می‌شوند و ترکیب این دو در کنار هم هر کدام را مرگبارتر هم می‌کند. چند ماه پیش دانشگاه هاروارد مطالعه‌ای در این راستا انجام داد که این موضوع را تایید می‌کند.

نتایج این مطالعه در ۳۰۸۰ منطقه ایالات متحده آمریکا از این قرار بود؛ قرار گرفتن بلندمدت در معرض آلودگی‌هوا منجر به افزایش آسیب‌پذیری نیست به تجربه پیامدهای شدیدتر کووید-۱۹ است.

برای مثال این مطالعه نشان داده برای فردی که ده‌ها سال در منطقه‌ای درگیر با آلودگی هوا زندگی می‌کند، در صورت ابتلا به کروناویروس خطر مرگ ۸درصد بیشتر از دیگر افرادی است که در شهری بدون مشکل آلودگی هوا زندگی می‌کنند. در بخشی از این مطالعه در این رابطه آمده است:  «افزایش کوچکی برای قرار گرفتن در معرض ذرات PM ۲.۵ می‌تواند منجر به افزایش زیاد تعداد مرگ‌ومیر کویید-۱۹ شود.»

این تصویر از لس آنجلس نشان می‌دهد در مناطقی که آلودگی هوا بیشتر بوده میزان مرگ و میر ناشی از ابتلا به کرونا هم بیشتر بوده است.

البته این موضوع از نظر پزشکی هم قابل پیشبینی است، مردانی در این رابطه می‌گوید: «قطعا، آلودگی هوا می‌تواند باعث تضعیف سیستم دفاعی و ریه افراد بشود و در واقع ذرات معلق در هوا می‌توانند مژک‌های تنفسی را دچار اشکال کنند، به طوری که نتوانند در مقابل ویروس‌ها و قارچ‌ها عمل کنند، به همین دلایل است که گاهی آلودگی هوا افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مثل آسم دارند را با خطرات مختلفی مواجه می‌کند و حتی باعث بستری آن‌ها می‌شود.»

احتمال افزایش شیوع ویروس با آلودگی‌هوا

اما به نظر می‌رسد آلودگی هوا نه تنها کروناویروس را مرگبارتر می‌کند، بلکه خطر شیوع آن را هم افزایش می‌دهد، نشانه این موضوع برای اولین بار در ایتالیا کشف شد، زمانی که محققان  در نمونه ذرات معلق در هوا، ویروس کرونا را مشاهده کردند.

پس از آن مطالعه‌ گسترده‌که که چند ماه پیش در ۳۲۴ شهر چین انجام شد نشان داد که در مناطقی که هوا به خاطر ذرات PM ۱۰ ۱۵ درصد آلوده‌تر شده است، تعداد مبتلایان کووید-۱۹ هم ۲۲درصد افزایش پیدا کرده است، یک مطالعه معتبرتر در ۱۲۰ شهر چین که تیرماه در نشریه ساینس چاپ شد هم این موضوع را تایید کرده است.

براساس نتایج این مطالعه افزایش آلاینده PM ۲.۵ (آلاینده اصلی آلودگی هوای کلانشهرهای ایران در زمستان) درصد ابتلای روزانه به کووید-۱۹ را ۲.۲۴ درصد افزایش می‌دهد. همچنین افزایش آلاینده ازن، آلاینده‌ای که تابستان امسال هوای پایتخت را برای ده‌ها روز آلوده کرد، میزان ابتلای روزانه را ۴.۷۶ درصد افزاش می‌دهد.

براین اساس به نظر می‌رسد که آلودگی‌هوایی که تا ماه‌های بعدی کلانشهرهای ایران با آن درگیر هستند، می‌تواند پاندمی مرگبار کووید-۱۹ را حتی مرگبار هم بکند. به همین دلیل شاید بهتر باشد، این بار گروه‌های حساس، هشدار کیفیت هوا در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس را بسیار جدی بگیرند چرا که بررسی محققان نشان داده است که امکان ورود کروناویروس به ریه آن‌ها سوار بر ذرات معلق در هوا وجود دارد.

مردانی در این رابطه می‌گوید: «برای مشکل آلودگی هوا هم مثل دیگر مسائل هیچکار خاصی در کشور انجام نشده است، پس به طور کلی که در وضعیت کنونی همه باید پروتکل‌ها را رعایت کنند، اما بخاطر آلودگی‌هوا افرادی که در گروه‌های حساس هستند باید خیلی وضعیت را جدی‌تر بگیرند و تا جای ممکن از خانه خارج نشوند.»