نقش مهم نظام آموزشی و رسانهها در ترویج فرهنگ «رهانکردن زباله» در اماکن عمومی
سالها است که رها کردن زباله در طبیعت و معابر عمومی امری نکوهیده در سرتاسر دنیا محسوب میشود. در ایران نیز اقدامات زیادی برای آگاهیبخشی و فرهنگسازی در این زمینه از سوی فعالان و کارشناسان محیط زیست صورت گرفته است اما با یک پیادهروی کوتاه در شهر یا طبیعت با زبالههای رها شده از جمله زبالههای کرونایی روبهرو میشویم. یک فعال محیط زیست میگوید: برخورد قانونی و جریمه میتواند یکی از مهمترین راهکارها برای مقابله با رها کردن زباله توسط افراد باشد.
«شهر ما، خانه ما» از عبارتهای معروفی است که به گوش اکثر ایرانیان آشنا است و از مهمترین پیامهای تبلیغاتی است که در راستای آگاهیبخشی و فرهنگسازی درباره رها نکردن زباله طراحی شده و مورد استفاده قرار گرفته است اما چقدر زمانیکه در حال رها کردن زبالههای خود در شهر و طبیعت هستیم به این جمله، آثار مخرب اقدام خود بر محیط زیست و از بین بردن زیبایی شهر و طبیعتمان فکر میکنیم؟
محمد درویش در گفت و گو با ایسنا، خاطرنشان کرد: در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ رها نکردن زباله در طبیعت و معابر عمومی انجام چند اقدام ضرورت دارد و تمام این اقدامات باید به موازات یکدیگر و توامان انجام شوند چراکه بهتنهایی نمیتواند تاثیر زیادی در این زمینه داشته باشد.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه نظام آموزشی یکی از مهمترین نقشها را در ترویج فرهنگ رها نکردن زباله دارد، گفت: تحول بزرگی باید در نظامهای آموزشی کشور و در مهدکودکها و دبستانها اتفاق بیفتد تا بچهها نه تنها از طریق کتب درسی و آموزشی بلکه از طریق مشاهده رفتار اولیا، معلمان و مدیران مدرسه بیاموزند که رها کردن زباله در طبیعت و معابر عمومی یک ضد ارزش است.
وی ادامه داد: به موازات آموزش دانشاموزان بهعنوان نسل جدید لازم است رسانهها، سینما و تلویزیون نیز در ترویج فرهنگ رها نکردن زباله اقدام کنند. ما در کشور فیلمهایی داریم که شخصیت محبوب داستان زمانیکه از شر یک سند یا مدرک مزاحم خلاص میشود برای نمایش رهاشدگی خود آن اسناد را پاره میکند و از جایی مانند پل عابر پیاده به وسط اتوبان پرت و پخش میکند.
درویش تاکید کرد: تحت هیچ شرایطی نباید رفتارهایی مانند رها کردن زباله که نشان از اهمیت ندادن به محیط زیست دارد در فیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی نمایش داده شود. حتی بالعکس باید شخصیتهای مثبت فیلم یا سریال در صورت رویارویی با چنین مسائلی در جریان داستان فیلم با آن مقابله و با کسانی که اقدام به رها کردن زباله میکنند، برخورد کنند. این پیامها باید بهصورت غیرمستقیم و جذاب در فیلمها و سریالها نمایش داده شوند.
این کارشناس محیط زیست ضمن بیان اینکه در بسیاری از مواقع مردم تصور میکنند که رها نکردن زباله و تفکیک آنها کار بیفایدهای است چراکه در نهایت داخل یک مخزن زباله با یکدیگر مخلوط و در یک مکان دفع میشوند، اظهار کرد: شهرداریها و دولت باید نشان دهند که قدر همراهی مردم را میدانند و اگر مردم مدیریت صحیح پسماند مانند تفکیک در مبدا را رعایت کنند حتما زبالهها بازیافت و تبدیل به ثروت ملی میشوند.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین گامها در توسعه و ترویج فرهنگ رها نکردن زباله در طبیعت و معابر عمومی به اعمال جرایم و برخورد نیروی انتظامی با متخلفان بازمیگردد، تصریح کرد: در بسیاری از کشورها جریمههای سنگینی برای رها کردن زباله چه برای عابران و چه برای خودروها در نظر گرفته شده است اما متاسفانه در ایران از چنین مکانیسمهایی برخوردار نیستیم.
درویش در پایان گفت: تا زمانیکه اشخاصی که اقدام به رها کردن زباله میکنند، جریمه سنگین نشوند و مورد برخورد جدی قرار نگیرند، نمیتوانیم تنها به ابزارهای آموزشی و اخلاقی امیدوار باشیم که معضل را حل کند. از این رو لازم است با چنین مواردی برخورد قانونی صورت گیرد همچنین ضرورت دارد که نیروی انتظامی به گزارشهای مردمی توجه کند تا همه افراد جامعه به این موضوع آگاه باشند که حتی اگر اقدام آنها از دید نیروی انتظامی هم دور باشد، از دید مردم پنهان نخواهد ماند و سایر شهروندان میتوانند تخلف آنان را به نهادهای ذیربط گزارش کنند.