دنیایی که پیش چشمش سیاه شد
داتیکان: گزارشی از ماجرای پرونده قصور پزشکی بیماری از کردستان عراق، توسط پزشکی از ایران، از زبان خود بیمار و پزشک معالج بیمار.
به گزارش داتیکان به نقل از شهروند، انسانها داستانهای متفاوت از یکدیگر را زندگی میکنند و گاهی مجبور به روایت زندگی خود میشوند. هیمن حسین یکی از افرادی است که ماجرای تلخ زندگی خود را برای ما تعریف کرد. مردی از کردستان عراق که این روزها نابینا شده است. داستان پردرد این جوان دو سو دارد. یکی هیمن ٣٥ ساله که در جوانی نابینا شده و تاریکی دنیای خود را از چشمپزشک ایرانی میبیند و در دگر سو پزشکی است که متهم این پرونده است. هر دو از زوایای مختلفی به ماجرا نگاه میکنند و شهروند ایرانی نبودن هیمن حسین او را از دسترسی به عدالت ناامید کرده و پزشک ایرانی نیز معتقد است هر آنچه از دستش برمیآمده برای نجات یک انسان ، فارغ از تابعیت بیمار به کار برده است. ما پای داستان هر دو نشستیم تا در مقام قضاوت یک سویه قرار نگیریم. آنچه در ادامه میخوانید درددلهای این جوان و وکیل او به همراه نظرات پزشک معالج وی در گفتوگو با «شهروند» است.
اما ماجرا از چه قرار بود؟
هیمن حسین (هيمن، در زبان كردي به معناي مرد آرام) جوان ٣٥ساله و اهل سلیمانیه عراق است که در یک شرکت ایرانی مدرسهساز در كردستان عراق مشغول به فعالیت بوده و زندگي روال معمول خود را داشته تا اينكه یکی از روزها هنگام کار تکه کوچکی کاشی داخل چشم چپش میپرد.
او كه فارسي نميتواند صحبت كند و به همراه مترجم در «تحريريه شهروند» حاضر شده، در این زمینه میگوید: این اتفاق در سال ٢٠٠٧ برای من افتاد و بلافاصله پس از اینکه مسئولان شرکت متوجه موضوع شدند مرا به همراه مترجم به کلینیک رازی در ایران منتقل کردند و انصافا بايد بگويم مسئولان شركت، خیلی به من محبت کردند. در آنجا پزشکان درمانهای اولیه را روی چشمم انجام دادند و پارگی چشمم را که بر اثر اصابت کاشی ایجاد شده بود، بخیه زدند و دکتر گفت پس از دوماه مجددا مراجعه کن.
پس از دوماه مجددا به کلینیک رازی مراجعه میکند كه دکتر پس از معاينه چشمش به او میگوید مشکلی نداری و همه چیز خوب است و نیازی هم به پیوند قرنیه نداري اما هيمن حسين متوجه ميشود بينايي چشم چپش به ٦٠درصد تقليل يافته است.
اما پس از گذشت چندسال (سال ٢٠١٣) به امید بهبودی بینایی خود، مجددا به ایران آمد اما اين بار به کلینیک «ن» مراجعه میکند. وقتی مشکل خود را با دکتر (م- س) مطرح میکند، وی پس از معاینه میگوید برای بهبود دید، باید به واسطه عمل جراحي، لنز عنبیه در چشمت قرار دهيم و براي اينكه اين لنز را از كشور آلمان خريداري كنيم بايد مبلغ ١٢میلیون تومان بپردازي. او هم که طی این مدت از کاهش دید خود ناراحت بود، با اعتماد به پزشك اين پول را ميپردازد.
او در این زمینه میگوید: قبل از اینکه به کلینیک ن مراجعه کنم نزد چشمپزشکی در مریوان رفتم و گفتم با عمل جراحی امکان دارد بیناییام بهتر شود که دکتر به من گفت فشار روي چشم تو زیاد است نباید چشمت را عمل کنی. اما من که فکر میکردم با عمل جراحی چشمم بهبود پیدا میکنم، به عمل جراحی تن دادم. هزینه عمل جراحی و لنز عنبیه مبلغي حدود ٢٥میلیون تومان شد که بدون تخفیف تمام هزینه را هم پرداخت کردم».
اما پس از گذشت دو روز از عمل جراحی، درحالیکه هيمن حسين در هتلی در تهران اقامت داشته، دچار سردردهای فراوان میشود و وقتی همراهش حفاظی که دکتر پس از عمل بر چشمش قرارداده بود را برمیدارد، متوجه میشود چشم وی متورم و شدیدا قرمز شده است.
«وقتی با سردردهاي فراوان و تورم چشم به چشمپزشک معالجم مراجعه کردم، به من گفت که مشکلی نیست و تمام اینها عوارض بعد از عمل جراحي است و پس از مدتی با مصرف داروها تمام این عوارض برطرف میشود و بیناییات هم بهتر خواهد شد».
وی با این امیدواری چشمپزشک راهی کشورش میشود اما در این مدت سردرد و تورم و قرمزی چشم او را به شدت آزار میدهد و پس از مدتی نیز متوجه میشود چشم چپش بینایی ندارد. وقتی مجددا به چشمپزشک مراجعه میکند، دکتر میگوید امكان ندارد، عمل بسیار خوب بوده و چشم تو مشکلی ندارد.
«پس از گذشت سه ماه ابتدا در قسمت رنگی چشمم سفیدی ایجاد و کمکم این سفیدی بیشتر شد که الان کل قسمت رنگی چشمم سفید شده است. در تمام این مدت هر بار که به چشمپزشک مراجعه میکردم، میگفت مشکلی نیست و خوب میشود. گویی دکتر من را بچهای کوچک فرض میکرد و فریبم میداد.»
«پس از مدتی وقتی از همه جا ناامید شدم، مجددا به کلینیک ن مراجعه کردم. پیش رئیس بیمارستان رفتم و با عصبانیت و سروصدا به وی مشکلم را گفتم. پس از معاینه گفت کی به تو گفته چشمت مشکل نداره؟ چشم تو دچار مشکل شده، برو بیمارستان فارابی تا ٦ماه دیگر تحت عمل جراحی قرار بگیری، امکان دارد١٠درصد بیناییات بازگردد.»
اما بهدلايل بسياري در آن زمان امکان عمل جراحی در بیمارستان فارابی برایش وجود نداشت، زیرا اولا در آن زمان تازه ازدواج کرده بود و نمیتوانست مدت زیادی در ایران بماند، از طرفی نیز هزینه عمل جراحی مجدد و اقامت طولانیمدت در هتل را نداشت كه پرداخت كند.
«در این مدت پرونده پزشکیام را برای بستگانی که در آلمان داشتم، فرستادم. آنها پس از اینکه به چشمپزشکان آلمانی نشان داده بودند، دکترها گفتند دیگر کار از کار گذشته و نباید آن زمان عمل جراحی انجام میداده و دیگر نمیتوان برای وی کاری انجام داد.»
هیمن حسین پس از مدتی به طرح دعوی علیه پزشک در محاكم ايران میپردازد. او که فکر میکند قصور پزشکی در موردش اتفاق افتاده است در اين مورد ميگويد: «البته قصور پزشکی در تمام دنیا وجود دارد و مطمئن هستم که دکتر با من لجاجت و دشمنی نداشته که عمدا مرتکب خطای پزشکی شود اما حرفم این است که چرا با وجود اینکه میدانست با این عمل جراحی، چشمم دچار مشکل شده اما موضوع را از من پنهان کرد و صادقانه به من نگفت كه مرتكب خطاي پزشكي شده است. من بهعنوان انسان از حقوق انسانی و حقوق شهروندي برخوردارم و قربانی قصور پزشكي شدهام. حال سوال من اینجاست حقوق من بهعنوان قربانی این قصور پزشکی چیست؟ اگر در آن زمان دكتر به من صادقانه ميگفت خطاي پزشكي صورت گرفته است، ميپذيرفتم اما حالا حق طبیعی خود میدانم عليه پزشك در محاكم ايران طرح دعوي كنم.»
در اين راستا، حسين احمدي نياز كه وكالت پرونده هيمن حسين را پذيرفته است، ميگويد: اصولا تقصیر پزشکی یک نوع تضییع حق بشر و شهروندي محسوب میشود، متاسفانه در نظام پزشکی و جامعه پزشکی ایران، برخي از پزشكان حس مسئولیتپذیری در چارچوب اخلاق و حقوق پزشکی را دستکم میگیرند و به حقوق بیماران توجه نمیکنند و بیشتر از منظر تجاری به بیمار نگاه میشود.
وي با اشاره به اينكه بیمار کسی است که از درد به ستوه آمده و دچار مشکل شده و به پزشک مراجعه میکند تا درمان شود، نه اینکه مشکل مضاعفي برايش ايجاد شود، ادامه ميدهد: نكته مهم اين است كه حقوق پزشکی در ایران تدوین نشده و اخلاق پزشکی نيز در ایران کمرنگ شده، نكته مهمتر اينكه روند رسیدگی به دعاوی و تخلفات پزشکی منطبق با عدالت نیست.
در جریان پرونده عباس کیارستمی همگان در جریان بودند که ابتدا عنوان شد مشکلی نبوده روند درمان خوب بوده اما بعد متوجه شدند قصور پزشکی و حتی تخلف انتظامی نيز صورت گرفته است. حال خانواده کیارستمی به مطبوعات و رسانهها دسترسی دارند اما دیگر شهروندان که به این امکانات دسترسی ندارند و نمیتوانند مشکلشان را مطرح کنند. در خاتمه بايد بگويم مکانیسم حقوقی و قانونی و نظارت بر عملکرد پزشکان بسیار پایین است.
براساس اين گزارش باید گفت ما بهعنوان روزنامهنگار به دنبال قضاوت، انکار یا اثبات موضوع نبوده و به هیچ عنوان در مقام قضاوت نیستیم، زیرا این فرد موضوع را در محاکم ایران مطرح کرده و دو کمیسیون پزشکی نیز تشکیل شده و موضوع را به دقت بررسی و حکم نیز صادر کرده است.
اما در این راستا باید گفت روزانه ممکن است اعمال جراحی گوناگونی در کشور توسط پزشکان انجام شود که بسیاری از آنها با موفقیت و بدون مشکل خاصی صورت میپذیرد. هرچند ممکن است برخی از پزشکان مرتکب اهمال یا قصور پزشکی شوند و مشکلاتی را برای بیماران ایجاد کنند اما این موضوع را نمیتوان به تمامی پزشکان تعمیم داد، زیرا پزشکان بسیار متعهدی در کشور وجود دارند که فقط به دنبال نجات جان بیماران هستند. هرچند بیدقتی و اشتباه عدهای به پای تمامی پزشکان نوشته شده و اعتماد عمومی به جامعه پزشکی کاهش چشمگیری داشته است.
پزشک معالج هیمن حسین با رد ادعای قصور پزشکی: مرتکب اشتباهی نشدهام
برای رسیدن به حقیقت ماجرا با پزشک هیمن حسین هم به گفتوگو نشستیم و از او خواستیم پاسخگوی ابهاماتی که هیمن حسین از پرونده پزشکی خود به زبان آورده است، باشد. دکتر س جراح هیمن حسین در دفاع از خود به دوجلسه کمیسیون پزشکی برگزارشده اشاره کرد که در هر دو کمیسیون براساس مدارک و مستندات تبرئه شده است.
آقای دکتر، هیمن حسین بسیار اصرار داد که مشکل ایجادشده برای چشمش ناشی از قصور پزشکی و به دنبال عمل جراحی بوده، این موضوع صحت دارد؟
این فرد به واسطه مشکلی که برای چشمش ایجاد شده بود قبلا مورد عمل جراحی و لنز زردرنگی داخل چشم قرار گرفته بود که ایشان از این موضوع ناراحت بود و دوست نداشت دو چشمش با هم متفاوت باشد (البته عکسهای قبل عمل هم موجود است) در این راستا قرار شد طی عمل جراحی لنز عنبیه داخل چشم ایشان قرار دهیم.
گویا پس از عمل جراحی این فرد دچار سردردهای شدید و همچنین چشمش قرمز و متورم شده بود. این مشکلات، عوارض پس از عمل بوده یا اینکه مشکلی ایجاد شده است؟
قرمزی و تورم چشم ناشی از عمل جراحی بوده اما پس از عمل جراحی خوشبختانه فشار چشم طبیعی بود و ایشان با دستور دارویی و قطره از بیمارستان مرخص شد. پس از آن نیز سه نوبت بنده ایشان را ویزیت کردم، فردای عمل، روز دوم و روز پنجم. پس از عمل که مشکلی وجود نداشت. قرار شد ٣ هفته دیگر مجددا مراجعه کند که مراجعه نکرد.
هیمن حسین عنوان کرد که دید چشمش کاهش یافته و این ناشی از عمل جراحی بوده؟
ایشان همان زمان که دید چشمش کاهش یافته باید مراجعه میکرد و کاهش دید وی ربطی به عمل جراحی اخیر ندارد، زیرا عمل انجامشده یک عمل ساده بود که یک ربع هم طول کشید. ما طی عمل جراحی ظاهر چشم بیمار را درست کردیم و او هم خیلی راضی بود و پس از ٥ ماه که مراجعه کرد گفت بینایی چشمم کاهش یافته، البته گویا قبلا هم به یکی از همکاران ما مراجعه و وی هم کمی ایشان را تحریک کرده بود که عمل جراحی سبب این مشکل شده است که بنده همان زمان هم که مراجعه کرد (پس از ٥ ماه) به ایشان گفتم شبکیه چشمش مشکل پیدا کرده و وی را به متخصص شبکیه معرفی کردم که این پزشک نیز پس از معاینه عنوان کرد پارگی شبکیه اتفاق افتاده و باید هرچه سریعتر عمل شبکیه چشم انجام دهد، همچنین چند پزشک هم به ایشان گفتند که شبکیه انتهای چشم است و این پارگی ربطی به عمل جلوی چشم ندارد. اما ایشان به جهت اینکه فکر میکرد من مسبب تمام مشکلاتش هستم، حاضر به عمل جراحی نشد، وکیل گرفت و از بنده نیز شکایت کرد که هیچ ارتباطی میان این دو تا نیست.
دلیل اصلی پارگی شبکیه چه بود؟
پارگی شبکیه ناشی از ضربه شدیدی بود که به چشم وارد و باعث آسیب شدید چشم شده بود. به عبارت دیگر قرنیه از بالا تا پایین شکافته شده بود، زجاجیه بیرون آمده بود، عنبیه کنده شده بود و طی عمل جراح اولیه لنز داخل چشم گذاشته بودند که با توجه به اینکه ضربه اولیه، مشکلات زیادی برای چشم ایجاد کرده بود اما ایشان تمام این مشکلات را ناشی از عمل جراحی که ما انجام دادیم، میداند و به دنبال آن نیز از بنده شکایت کرد.
پس از شکایت چه اتفاقی افتاد؟
این فرد دوبار از بنده شکایت کرد و هر دوبار هم موضوع در دادگاه نظامپزشکی مطرح شد و پزشکان صالح که مورد اعتماد نظام پزشکی هستند، چشم ایشان را مورد معاینه قرار دادند و تمام پرونده ایشان با دقت بررسی شد که هر دوبار نیز بنده تبرئه شدم و عنوان کردند مشکل این بیمار هیچ ربطی به عمل جراحی نداشته و هیچ قصوری اتفاق نیفتاده است.
باید بگویم این مطالبه که عنوان شده یکسری ذهنیات خودش یا وکیل این فرد است که متاسفانه از جو موجود در اجتماع استفاده میکند و فقط به دنبال اثبات قصور پزشکی است.
در صورتی که ٨پزشک معتمد طی دو کمیسیون پزشکی به همراه دو چشمپزشک متخصص شبکیه که ایشان را معاینه کردند، همه اذعان داشتند عمل جراحی باعث این مشکل نشده و پارگی شبکیه ربطی به این عمل جراحی ندارد، همچنین رأی دادگاه و کمیسیون پزشکی موجود است.
آقای دکتر، هیمن حسین عنوان کرد که مبلغ ٢٥میلیون بابت عمل جراحی پرداخت کرده، آیا این موضوع صحت دارد؟
شاید باور نکنید اما بنده در مورد هزینههایی که بیمارستان از ایشان دریافت کرده، اطلاع دقیقی ندارم اما آنچه میدانم این است که ایشان بابت عنبیه مصنوعی مبلغ دو یا سههزار دلار (دقیقا نمیدانم) پرداخت کرده که البته این پول را به من هم نپرداخته، بلکه به شرکتی که قرار بود عنبیه مصنوعی را از کشور آلمان تحویل بگیرد، پرداخته و ربطی به من ندارد. این شرکت از چشم بیماران عکس میگیرد و پس از بررسیهای لازم سفارش به آلمان فرستاده میشود و عنبیه مصنوعی در این کشور ساخته میشود.
پس عمده پولی که ایشان پرداخته بابت این عنبیه مصنوعی بوده است. همانطور که گفتم بنده از میزان دقیق هزینهها اطلاعی ندارم و بیمارستان هم درصدی جزیی به جراح میپردازد. بنده مطب شخصی ندارم که از ایشان پول زیرمیزی بگیرم. من تمام وقت در بیمارستان ن فعالیت میکنم که بابت هر عمل درصدی جزیی به بنده پرداخت میشود.