گزارشی از مسابقه شبیه سازی دیوان کیفری بین المللی با حضور ایران
مریم آقایی
داتیکان: موت کورت دیوان کیفری بین المللی ( ICC ) هر ساله توسط دانشگاه لیدن هلند و مرکز مطالعات حقوق بین الملل هوگو گروسیوس و با همکاری دیوان کیفری بین الملی در پردیس لاهه دانشگاه لیدن برگزار میشود.امسال تیم دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی هم در این موت کورد شرکت کردو شگفتی آفرید زیرا در اولین حضور خود در این مسابقات و با وجود رقابت با تیمهایی از کشورهای آمریکا، استرالیا،سنگاپور، فیلیپین، کانادا، برزیل، ایتالیا و ... توانست بالاتر از دانشگاه سوربن فرانسه و بسیاری از تیمهای نام آور دیگر قرار در جایگاه بیستم قرار گیرد. همچنین لوایح کتبی این تیم نیز توانست نمرات بسیار قابل قبولی کسب کند در روز پایانی مسابقات تیم دانشگاه علامه طباطبائی موفق به کسب جایزه Honorable Mention Team شده و در رتبه بندی نهایی در جایگاه بیستم قرار گرفت که درایران بی سابقه است.
نگاهی به تاریخچه این مسابقات
این مسابقات برای نخستین بار در سال 2005 برگزار شد اما در سال 2007 به عنوان یک مسابقه بین المللی مطرح شد. با توجه به اینکه دانشجویان از سراسر دنیا در این مسابقات شرکت میکنند، زبان رسمی آن انگلیسی،چینی، روسی و اسپانیایی است با این حال دور بین المللی مسابقات در اکثر ادوار به زبان انگلیسی برگزار میشود.قضات این مسابقات، شامل قضات دیوان کیفری بین المللی، اساتید دانشگاه و وکلای مطرح در حوزه حقوق بین الملل کیفری هستند. در این مسابقات تیمها باید استدلالات خود را در رابطه با یک پرونده فرضی در نقشهای دادستان دیوان کیفری بین المللی، نماینده بزه دیدگان وکیل مدافع یا نماینده دولت در قالب لوایح کتبی و ارائه شفاهی به هیات قضات ارائه نمایند. در مسابقات شفاهی، به هر تیم بیست دقیقه زمان داده میشود تا استدلالهای اصلی خود را بیان نماید و سپس ده دقیقه زمان برای ریباتل یا پاسخ گویی به اظهارات طرفهای مقابل اختصاصداده میشود.
مطابق قواعد مسابقات چنانچه بیش از یک تیم از یک کشور تقاضای شرکت در این مسابقات را داشته باشند، باید در دور ملی شرکت کرده و حداکثر دو تیم و در شرایط استثنایی سه تیم مجوز حضور در دور بین المللی را کسب میکنند. در دور بین المللی، مسابقات در چهار مرحلهی مقدماتی، یک چهارم نهایی، نیمه نهایی و فینال برگزار میشود. هر تیم در مرحله مقدماتی در شش مسابقه و با دوازده تیم به رقابت می پردازد و سپس 27 تیمی که مجموع امتیازات آنها در تمام مسابقات بالاتر باشد، برای شرکت در مرحلهی یک چهارم نهایی انتخاب میشوند.در مرحلهی یک چهارم نهایی تیم ها به نه گروه تقسیم شده و به قید قرعه در یکی از سه نقش مذکور به رقابت با دو تیم دیگر میپردازند. تیمی که در هر گروه بالاترین امتیاز را از هیات قضات کسب کند به مرحله نیمه نهایی راه مییابد. در این مرحله نیز نه تیم در قالب سه گروه به مسابقه پرداخته و در نهایت برنده هر گروه در فینال شرکت خواهد کرد. فینال این مسابقات در مقر اصلی دیوان کیفری بین المللی و با حضور قضات دیوان برگزار میشود و در نهایت یک تیم به عنوان تیم برنده انتخاب میشود. در پایان مسابقات بین المللی به بهترین لوایح، بهترین تیم در دور مقدماتی، بهترین موترها،و تیم شایسته ی تقدیر جوایزی تعلق می گیرد.
نخستین حضور ایران
در سال 2017 برای اولین بار در طول برگزاری این موت کورت، تیمی از ایران در دور بین المللی مسابقات شرکت کرد. در سالهای گذشته نیز تیمهایی از ایران برای شرکت در مسابقات اقدام کرده بودند اما متاسفانه زمینه حضورشان در دور بین المللی فراهم نشده و به ناچار از شرکت در مسابقه انصراف داده بودند. با این حال تیم دانشگاه علامه طباطبائی برای نخستین بار در آبان ماه سال 1395 برای شرکت در این مسابقات ثبت نام کرده و فعالیت خود را آغاز کرد. این تیم با رویکردی آینده نگر و با هدف استفاده بیشتر از ظرفیت دانشجویان جوانتر مقطع کارشناسی و تمرکز بر جنبه آموزشی موت کورت، با شرکت نیلوفر فروزانفر و علی زهره، سید محمد محسن سید احمدی و علی مسعودیان تشکیل شد. مربیگری این تیم را مریم آقائی بر عهده گرفت با وجود تمام دشواریهایی که پیش روی تمام تیمهایی است که برای نخستین بار به نمایندگی از ایران در یک مسابقه بین المللی شرکت میکنند، تیم دانشگاه علامه طباطبائی در نخستین حضورخود به جمع بیست و هفت تیم برتر این مسابقات راه یافت و جواز حضور در مرحله یک چهارم نهایی را کسب نمود. این تیم در مرحله یک چهارم نهایی در یک رقابت بسیار نزدیک با تیمهایی از فیلیپین و اوکراین نتوانست جواز حضور در مرحه نیمه نهایی را کسب نماید. با این حال در رده بندی نهایی دور جهانی موت کورت دیوان کیفری بین المللی موفق به کسب رتبه بیستم شد. این تیم همچنین توانست جایزه Honorable Mention Team را به دست آورد. این جایزه در هر سال تنها به یک تیم شرکت کننده در مسابقه که عملکرد شایسته تقدیری داشته است اختصاص مییابد.
گزارشی از 4 روز نفس گیر
در نخستین روز مسابقات دیوان بین الملل کیفری در اتاق شماره یک دانشگاه لیدن در شهر لاهه، تیم دانشگاه علامه طباطبایی نخستین مسابقه خود را رودروی تیم دانشگاه لوییزینای آمریکا و تیم منتخب دانشگاههای برزیل انجام داد . در این مسابقه علی زهره، دانشجوی کارشناسی سال سوم دانشگاه علامه طباطبائی میبایست در نقش نماینده بزه دیدگان از جانب تیم منتخب دانشگاه علامه به ایفای نقش بپردازد . مسابقه با اجرای تیم منتخب برزیل در نقش وکیل مدافع آغاز و سپس با اجرای تیم آمریکا در نقش دادستان ادامه پیدا کرد. سپس آقای زهره، به اجرای نقش پرداخت که اجرای او مورد توجه هیات داوران و افراد حاضر در جلسه قرار گرفت. قضات مسابقه هم در این دیدار نمرات بسیار بالایی برای تیم دانشگاه علامه درنظر گرفتند واذعان داشتند که اجرای ایشان بسیار منظم و واضح بود، استفاده از رویه قضایی در این اجرا بسیار خوب بود و درکل اجرای خوبی بود. پس از مسابقه نیز تیم های آمریکا و برزیل به تیم دانشگاه علامه طباطبائی تبریک گفتند و اظهار داشتند که از این اجرا شگفت زده شده اند. تیم دانشگاه علامه طباطبائی در روز نخست مسابقات، در دومین مسابقه در نقش وکیل مدافع ظاهر شد. علی مسعودیان دانشجوی کارشناسی ترم شش دانشگاه علامه طباطبایی که به عنوان وکیل مدافع در این مسابقات نقش ایفا میکرد در این بازی در مقابل دو کشور آلبانی در نقش دادستان و ایتالیا در نقش نماینده بزه دیدگاه توانست امتیاز بالایی را کسب نماید. در این بازی که یکی از قضات دادگاه سیرالئون ریاست دادگاه را برعهده داشت، اعلام کرد که مسعودیان از توانایی بالایی برای ارائه به عنوان یک وکیل برخوردار است. بعلاوه قضات دیگر نیز اذعان داشتند ایشان تسلط بالایی بر متن و حقوق بین الملل کیفری داشته که به وی اجازه میدهد در پاسخگویی به سوالات خوب عمل کند. در روز دوم مسابقات، نیلوفر فروزانفر در نقش دادستان تیم با دو تیم از کشورهای کرواسی در نقش وکیل مدافع و هنگ کنک در نقش نماینده قربانی رقابت کرده و موفق به کسب امتیازات بالایی از هیات قضات شد. قضات بر این عقیده بودند که انعطاف پذیری دادستان در بیان استدلالات و آوردن استدلالهای جدید، استفاده درست و بجا از وقایع و اتفاقات پرونده، دانش گسترده در رابطه با حقوق بین الملل کیفری و بالاخص اساسنامه رم و طرز برخورد بسیار درست و محترمانه از نکات بارز ارائه وی بوده است. روز سوم مسابقات یکی از دشوارترین و در عین حال موفقیت آمیزترین روزهای مسابقه برای تیم دانشگاه علامه طباطبائی بود. تیم این دانشگاه در چهارمین مسابقه خود به مصاف تیمهایی از کشور کانادا در نقش نماینده بزهدیدگان و سنگاپور در نقش دادستان؛ قهرمان سال گذشته این مسابقات و نایب قهرمان سال جاری، رفت. دراین مسابقه که به اذعان قضات و حضار یکی از سطح بالاترین بازیهای این دور از مسابقات بود، علی مسعودیان توانست نماینده بسیار شایستهای برای تیم باشد به نحوی که قضات اظهار داشتند که تصمیم گیری برای انتخاب تیم برتر در این مسابقه تقریبا غیر ممکن است زیرا سه تیم به طور کامل در سطح بالایی از آمادگی قرار داشتند. شایان ذکر است که ریاست این دادگاه با یکی از قضات دادگاه کیفری بین المللی یوگوسلاوی سابق بود که ایشان به طور خاص از اجرای مسعودیان بسیار اظهار رضایت کردند.پنجمین مسابقه تیم دانشگاه علامه طباطبائی که با حضور موریسن، قاضی دیوان بین المللی کیفری به عنوان رئیس دادگاه برگزار شد، یکی از بهترین اجراهای این تیم بود. در این مسابقه نیلوفر فروزانفر در بازی با دو تیم از کشورهای آلمان در نقش وکیل مدافع و استرالیا در نقش نماینده قربانی؛ که در انتها نیز به مقام سوم دست یافت؛ رقابت کرده و با جلب نظر قضات موفق به کسب امتیازات بسیار بالایی شد. قضات در انتهای مسابقه اظهار داشتند که خانم فروزانفر از آمادگی کامل برخوردار بوده و به طور کامل در ارائهی خود موفق بودهاند. موریسن اعتقاد داشتند که فروزانفر در پاسخ دهی به سوالات و استناد درست و به جا به منابع بسیار عالی بودند.آخرین مسابقه در مرحله مقدماتی با مسابقه تیم دانشگاه علامه طباطبائی در نقش نماینده بزه دیدگان با تیمهای دانشگاههای فلسطین در نقش دادستان و گرجستان در نقش وکیل مدافع به پایان رسید. علی زهره در این مسابقه با یک ارائه بسیار خوب توانست نظر قضات را به خود جلب کرده و مورد تمجید قضات قرار گیرد.تسلط ایشان به متن پرونده و همچنین حقوق بین الملل کیفری موجب شد که بتوانند نمرات بسیار خوبی از قضات سختگیر این مسابقه کسب نمایند و مورد تشویق قرار گیرند.بدین ترتیب مرحله مقدماتی برای تیم دانشگاه علامه طباطبائی با موفقیتی چشمگیر پایان یافت و این تیم جوان توانست در اولین حضور خود در مسابقات شبیه سازی دیوان کیفری بین المللی به مرحله یک چهارم نهایی و به جمع بیست و هفت تیم برتر مسابقات راه یابد.در روز چهارم مسابقات و در مرحله یک چهارم نهایی، تیم دانشگاه علامه طباطبائی به قید قرعه در نقش دادستان در مقابل تیمهایی از اوکراین در نقش وکیل مدافع و فیلیپین در نقش نماینده بزه دیدگان قرار گرفت. در این مسابقه نیلوفر فروزانفر به عنوان موتر اصلی تیم و علی زهره به عنوان موتر تیم در ریباتل، ایفای نقش کردند و با یک ارائه بسیار قابل قبول و کار تیمی خوب توانستند نمرات بالایی را از قضات کسب نمایند. با این حال متاسفانه تیم این دانشگاه با اختلاف امتیاز بسیار اندک بازی را به تیم دانشگاه فیلیپین که در نهایت به عنوان بهترین تیم در نقش نماینده بزه دیدگان شناخته شد، واگذار کرد و از راهیابی به مرحله نیمه نهایی باز ماند.