قانون نویسی مجلس برای پیگیری حقوقی و سیاسی کودتای ۲۸ مرداد بر زمین مانده است
داتیکان: خانه ملت به بهانه انتشار اسناد دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد مطرح کرد:انتشار اسناد دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد بعد از ۶۴ سال منتشر شد و اکنون زمان آن رسیده دولت و مجلس قانون پیگیری حقوقی_سیاسی این کودتا را در دستور کار قرار داده و اقدامات لازم را انجام دهند.
به گزارش خبرگزاری خانه ملت، کودتای 28 مرداد از جمله رویدادهای تاریخی است که با دخالت آمریکا و انگلیس، بیش از 30 سال حکومت دیکتاتوری شاه در کشور را تمدید کرد، تا کنون این دو کشور زیر بار دخالت خود در کودتای 28مرداد نمی رفتند اما با انتشار اسناد مرتبط از سوی دانشگاه جرج واشنگتن برای افکار عمومی جهان مشخص شد که آمریکا و انگلیس چگونه حق مردم ایران را ضایع کردند.
بر اساس آنچه در تارنمای اداره اسناد امنیت ملی وابسته به دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا نوشته شده است، فایلی که 15 ژوئن منتشر شده حاوی اسنادی است که دربرگیرنده مدارک مربوط به طراحی و اجرای این عملیات سری است.
پس از آنکه یک مجموعه اسناد که پیشتر منتشر شده و تمام اشاره ها به نقش سازمان های جاسوسی آمریکا و انگلیس در سرنگونی نخست وزیر آن زمان ایران یعنی محمد مصدق را حذف کرده بود باعث چندین دهه بحث و جدل داخلی و رسوایی های عمومی شد انتشار این اسناد در زمان حاضر انجام گرفت.
این اسناد بخشی از مجموعه انتشارات روابط خارجی ایالات متحده آمریکاست که توسط وزارت خارجه این کشور انتشار یافت.
هر چند در همان سالهای اولیه پس از کودتا یعنی در سال 1933 در نشریه 'ساتردی ایونینگ پست' گزارش جزییات این عملیات منتشر شده بود اما در طول چندین دهه نه دولت آمریکا و نه دولت انگلیس به نقش خود در سرنگونی مصدق اعتراف نمی کردند. از همان زمان به بعد افسران کار کشته سیا و ام ای-6 که در این کودتا شرکت داشتند خاطرات خود را در باره جزییات فعالیت هایشان منتشر کرده اند.
در سال 2000 نیز نیویورک تایمز یک تاریخچه طبقه بندی شده داخلی از این عملیات را منتشر کرد.
در سال 1989 نیز وزارت خارجه آمریکا آنچه را که اسناد رسمی دوران کودتا بود منتشر کرد اما در آن حتی یک اشاره به اعمال آمریکا و انگلیس در رابطه با این واقعه موجود نبود. حذف این موارد منجر به استعفای مشاور ارشد این مجموعه انتشارات شده و باعث شد کنگره آمریکا قوانینی تصویب کند که در آن خواستار 'انجام یک سری تحقیقات کامل، دقیق و قابل اعتماد' درباره سیاست خارجی این کشور شده بود.
پس از پایان جنگ سرد، سازمان امنیت ملی آمریکا (سیا) خود را متعهد به بازکردن پرونده هایش درباره ایران و دیگر عملیات سری خود کرد و وزارت خارجه نیز قول داد که یک جلد از انتشاراتش را درباره عملیات پیشین به این موضوع اختصاص دهد.
در مقدمه این جلد از انتشارات وزارت خارجه که اسناد کودتای 28 مرداد را در بر می گیرد، آمده است: این اسناد بر استفاده از عملیات سری توسط دولت های ترومن و آیزنهاور و سیاست های آن ها درباره ایران متمرکز است که در نهایت به سرنگونی دولت محمد مصدق شد. علاوه بر آن، این اسناد دخالت سازمان های جاسوسی و اطلاعاتی آمریکا در ایجاد چینین سیاست ها را نشان می دهد.
این مجموعه همچنین دربرگیرنده صدها سند درباره مکاتبات میان سفارت آمریکا در تهران، وزارت خارجه آمریکا و سازمان سیا است.
این اسناد در قالب 4 محور کلی «تلاشهای ایالات متحده برای فهمیدن مصدق از فوریه 1951 تا فوریه 195»، «بحران سیاسی جولای 1952 ایران و تبعاتش»، «برنامهریزی و اجرای عملیات آژاکس در اوت 1953» و «روزهای پس از عملیات آژاکس از سپتامبر 1953 تا دسامبر 1954» منتشر شده است.
نقش مستقیم مالی آمریکا در کودتای 28مرداد
در یکی از اسناد منتشر شده به تاریخ نوزدهم اوت 1953، درخواست کمک 5 میلیون دلاری آمریکا به دولت زاهدی از سوی رابط سازمان سیا وجود دارد که نشان می دهد آمریکا علاوه بر نقش مستشاری در انجام کودتا، نقش مستقیمی نیز در پشتیبانی مالی کودتاچیان علیه دولت مصدق داشته است.
مالکوم بایرن رییس آرشیو امنیت ملی در پروژه روابط ایران و آمریکا در باره انتشار این اسناد پس از یک دوره طولانی گفت: این مجموعه می تواند منبعی مهم برای کسانی باشد که علاقه مند به روابط پر تنش بین دو کشور هستند. اما این واقعیت که خارج شدن آنها از طبقه بندی اسناد محرمانه و انتشار آنها بیش از شش دهه طول کشیده است، باعث ناراحتی اذهان آنها خواهد شد.
این اسناد در قالب ۴ محور کلی «تلاشهای ایالات متحده برای فهمیدن مصدق از فوریه ۱۹۵۱ تا فوریه ۱۹۵»، «بحران سیاسی جولای ۱۹۵۲ ایران و تبعاتش»، «برنامهریزی و اجرای عملیات آژاکس در اوت ۱۹۵۳» و «روزهای پس از عملیات آژاکس از سپتامبر ۱۹۵۳ تا دسامبر ۱۹۵۴» منتشر شده است.
وزارت خارجه آمریکا باید اسناد را مدتها پیش منتشر مى کرد، اما تاکنون درخواست تاریخ نگاران براى برداشتن طبقه بندى این اسناد را رد کرده بود.
در یکی از 375 سند منتشرشده، سفیر آمریکا از محمدرضا پهلوی، شاه ایران، میخواهد در بیانیهای از نظامیان و مردم بخواهد فرامین زاهدی را اجرا کنند.
قانون نویسی مجلس برای پیگیری حقوقی_سیاسی کودتای 28 مرداد
همان طور که تاکید شد این اولین باری نیست که اسناد دخالت انگلیس و آمریکا در شکل گیری کودتای 28 مرداد از سوی آمریکا منتشر می شود، بر همین اساس قوه مقننه برای پیگیری حقوقی_سیاسی کودتای 28 مرداد 1332 مصوبه ای در دوره نهم داشت.
نمایندگان مجلس نهم شهریور سال 92 دوفوریت پیگیری حقوقی_سیاسی کودتا را در صحن علنی تصویب کردند و در نهایت 7 تیر همان سال جزییات آن را نهایی کردند.
براساس این طرح و با توجه به افشا و اعلام اسناد رسمی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا مبنی بر دخالت دولت های آمریکا و انگلیس در طراحی و اجرای کودتای 28مرداد 1332 علیه کشور ایران و نقض حاکمیت ملی و بروز خسارات سنگین مادی و معنوی به کشور، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است کارگروهی را به منظور برآورد خسارات مادی و معنوی وارده به ملت ایران فوراً تشکیل و هر سه ماه یک بار گزارش اقدامات این کارگروه را به مجلس شورای اسلامی ارایه دهد.
اعضای کارگروه پیگیری جبران خسارت کودتای 28 مرداد عبارتند از:
1- وزیر امور خارجه (رئیس کارگروه)
2- دادستان کل کشور
3- وزیر اطلاعات
4- نماینده تام الاختیار فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
5- وزیر امور اقتصادی و دارایی
6- رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی
7- رئیس کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی
8- رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی
بر اساس بند «ب» این ماده این کارگروه موظف شد راهکارهای پیگیری خسارت های مادی و معنوی را به مجلس ارایه دهد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین با تصویب ماده 2 این طرح دولت را موظف کردند پس از برآورد خسارات نسبت به پیگیری و احقاق حقوق ملت ایران از طریق مجامع و نهادهای ذیربط بین المللی و داخلی اقدام کند.
نقوی حسینی: با انتشار اسناد پیگیری کودتای 28 مرداد امکان پذیر شد
سید حسین نقوی حسینی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، با اشاره به انتشار اسناد دخالت آمریکا در کودتای 28 مرداد سال 1332، اظهار داشت: یکی از رویدادهای تاریخ کشور ما که بیانگر دخالت ها و حق کشی های آمریکایی ها نسبت به حقوق ملت ایران است کودتای 28 مرداد هست که آمریکایی ها دخالت کردند و حقوق مسلم ملت ایران را تضییع کردند.
نماینده مردم ورامین در مجلس دهم شورای اسلامی ادامه داد: این کودتا باعث شد، دولت ملی ایران را کنار گذاشته شود و دولت کودتا سر کاربیاید که موجب استمرار بیش از 30 سال دیکتاتوری حکومت شاه در کشور شد.
وی تاکید کرد: به همین جهت طرحی در کمیسیون امنیت ملی در مجلس نهم شورای اسلامی عنوان شد تا موضوع از ابعاد حقوقی و سیاسی مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد.
این نماینده مجلس عنوان کرد: در حال حاضر شاهد هستیم وزارت امور خارجه آمریکا اسناد کودتای 28 مرداد را از وضعیت طبقه بندی اطلاعاتی خارج کرده و به عبارتی اسناد قابل دسترس است و می توانیم به راحتی موضوع را پیگیری کرد.