تفاوت مبارزه با گلوگاههای فساد با بازداشت مفسدان
داتیکان: رئیس دستگاه قضا بهتازگی گفته است که باید برای مبارزه با فساد به سراغ گلوگاههای فساد رفت. به باور نویسنده در ایران هنوز مبارزه با فساد بهصورت اساسی و ریشهای صورت نگرفته، بلکه مبارزه با مفسد و بهصورت مقطعی در حال انجام است. مبارزه با فساد، به معنای بازداشت صرف افراد فاسد نیست، بلکه به معنای مبارزه با بسترهای فساد است. کافی است نگاهی به رشوههای کلان که به گفته رئیس دستگاه قضا بهتآور است، مانند آپارتمان 600 متری در بهترین نقطه تهران یا ویلای چهار هزار متری بیندازیم.
مبارزه با گلوگاههای فساد این نیست که تنها رشوه دهنده و رشوه گیرنده را بازداشت کرد، بلکه گلوگاه فساد آنجاست که دریابیم پرونده مطرحشده تا چه اندازه مهم است که مجرم ویلای چهار هزار متری یا آپارتمان 600 متری بابت آن رشوه میدهد. الزم است نهادهایی که چنین متهمانی در آنها مشغول به فعالیت بوده یا هستند را شناسایی کرد. اگر در ساختوساز مشغول است، باید دید کدام بخشهای شهرداری، مسکن و شهرسازی و یا دیگر نهادها با مجرمی که رشوه نجومی میدهد، همکاری داشتهاند و شناسایی شوند. کسانی که از قبل مسئولیتها ثروتهای آنچنانی جمع کردهاند، باید مسیرهای به دست آوردن این ثروتها را دقیق شناسایی کرد تا به ریشهها رسید. گلوگاه فساد بستر و زمینهای است که باعث نمیشود تجمع ثروتهای بیزحمت صورت گیرد.
برای نمونه قائممقام شهردار پیشین تهران را بازداشت کردند. هر زمان از سخنگوی دستگاه قضا دراینباره سؤال میشود، میگوید فرد مجرم (قائممقام) بازداشتشده، اما نمیگوید این فرد در کدام بخشها و نهادها توانسته تخلفاتش را انجام دهد. نمونه دیگر، یک فرد نزدیک به یکی از مسئولان سابق قوه قضائیه را بازداشت کردهاند که گفته میشود پروندههای مختلفی را مشمول مواد 477 یا 474 کرده است. اگر داعیه مبارزه با گلوگاه فساد مطرح است، باید بسترهایی که متهم توانسته با استفاده از آنها دست به چنین تخلفی بزند را شناسایی کرد. نویسنده بر این عقیده است مادامیکه مبارزه با مفسد اصل باشد و در فرایند شکلگیری فساد، به سراغ ریشهها و پشت پردهها پرداخته نشود، نباید انتظار نتیجه مطلوب داشت.
حال که رئیس دستگاه قضا به این نتیجه رسیده که باید به سراغ گلوگاهها برای مبارزه با فساد برود، برداشت درستی است که میتواند به کمک مردم، کنشگران، حقوقدانان و رسانهها به سرانجام برسد و جامعه از گزند فساد مصون بماند.