شرح مراحل رسیدگی به درخواست طلاق
شرح مراحل رسیدگی به درخواست طلاق از طرف زوجه
1 - طلاق را میتوان به توافقی و غیر توافقی تقسیم کرد .
2 - طلاق توافقی آن است که هر دو طرف بر این امر توافق داشته باشند . در این نوع از طلاق زوج ، زوجه یا هر دو می توانند به عنوان خواهان در دادخواست اسم خود را وارد نمایند و هیچ گونه تفاوتی در تنظیم دادخواست و مدارک و نحوه رسیدگی وجود ندارد .تنها موضوعی که در این خصوص اهمیت دارد این است که زوجین یا خودشان یا وکلایشان باید در دادگاه حاضر باشند .
3 - مرجع رسیدگی به طلاق به استناد ماده 4 قانون حمایت از خانواده دادگاه خانواده میباشد .
4 - مدارک لازم جهت ارائه نیز کپی مصدق نکاح نامه ، کپی مصدق شناسنامه و کپی مصدق کارت ملی زوجین می باشد .
5 - خواهان طلاق با در دست داشتن مدارک لازم جهت شروع کار باید به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کرده و در آنجا مدارک را تحویل دهند.
دفاتر خدمات قضایی پس از دریافت مدارک پرونده را به دادگاه صالح فرستاده و در دادگاه تعیین شعبه شده و وقت رسیدگی تعیین می شود .
در این نوع از طلاق دادگاه زوجین را با استناد به ماده 8 آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده به مرکز مشاوره خانواده جهت مشاوره و ایجاد صلح و سازش ارجاع میدهد . اما چنانچه زوجین همچنان بر موضوع طلاق اصرار داشته باشند مشاور نظر خود را به صورت مکتوب به دادگاه ارسال می کند .
زوجین باید بر سر تمامی مسائل مانند : مهریه ، جهیزیه ، نفقه زوجه و فرزندان ، حضانت فرزندان ، ملاقات فرزندان و .... توافق داشته باشند و آن را در دادگاه بیان کنند . چنانچه توافقی در مسائل ذکر شده نداشته باشند دادگاه از صدور رای خودداری می نماید .
در ادامه برای مشخص شدن این موضوع که زوجه باردار است یا خیر دادگاه وی را برای تشخیص این امر به پزشکی قانونی ارجاع می دهد .
پس از دریافت نتیجه و ملاحظه نظر مشاور دادگاه اقدام به صدور گواهی عدم سازش می نماید .
زوجین برای تسریع در کار می توانند حق تجدید نظر خواهی و فرجام خواهی خویش را در دادگاه ساقط کنند تا حکم قطعی شده و زوجین بتوانند بلافاصله اقدامات بعدی را انجام دهند .
زوجین پس از قطعی شدن حکم سه ماه فرصت دارند تا به دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مراجعه کرده و با حضور دو شاهد صیغه طلاق را جاری کنند .
6 - در زمان اجرای صیغه طلاق به استناد مواد 1140 ،1141 و 1142 قانون مدنی زن نباید حیض یا نفاس باشد و نباید در زمان پاکی آخر آمیزش صورت گرفته باشد .
7 - پس از اجرای صیغه طلاق زن به استناد مواد 1151 و 1154 قانون مدنی باید سه طهر و اگر حیض نمیشود سه ماه و اگر باردار است تا زمان وضع حمل عده طلاق نگه داشته و پس از آن می تواند ازدواج کند .
8 - حال اگر طلاق غیر توافقی باشد خواهان دعوی میتواند زوج یا زوجه باشد .
9 - از آنجا که طلاق حق قانونی مرد است چنانچه زوجه بخواهد دادخواست طلاق بدهد یا باید به صورت رسمی این حق را از زوج گرفته باشد یا به استناد تبصره ماده 1133 قانون مدنی با اثبات برخی دلایل اقدام به طلاق نماید .
اگر زوج در دفتر اسناد رسمی زوجه را وکیل و وکیل در توکیل در طلاق قرار داده باشد زوجه میتواند با در دست داشتن کپی مصدق این مدرک و مدارکی که پیشتر ذکر شد به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کرده و تشکیل پرونده بدهد .
زوجه با توجه به وکالتی که در طلاق دادن خویش دارد میتواند خود شخصاُ یا توسط وکیل اقدام به این امر نماید . همچنین میتواند از طرف زوج نیز وکیل انتخاب نماید ، حتی این امکان وجود دارد که زوجه یک وکیل را وکیل هر دو طرف انتخاب کند یا هر دو طرف یک وکیل را انتخاب نمایند . این نوع طلاق نیز توافقی است لذا چنانچه قبلا ذکر شد حضور دو طرف یا وکلایشان در جلسه رسیدگی الزامی می باشد .
حال اگر زوجه وکالت در طلاق نداشته باشد به استناد تبصره ماده 1133 قانون مدنی با اثبات شرایطی می تواند اقدام به درخواست صدور رای طلاق نماید که از آن جمله شرایط می توان به دچار شدن زوج به بیماری صعب العلاج اشاره کرد .
در قانون مدنی واژه عسر و حرج بکار رفته است که به معنای به وجود آمدن وضعیتی است که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد ، است .
در قانون مدنی و نکاح نامه مواردی از عسر و حرج آمده است که شامل : ندادن نفقه ، اعتیاد زوج ، حبس زوج ، اعمال خشونت نسبت به زوجه و ... می باشد . موارد عسر و حرج محدود به مواردی نیست که در قوانین آمده است و هر موردی که زن را به مشقت و سختی بیندازد عسر و حرج محسوب می شود .
در این موارد ابتدا زوجه باید مورد عسر و حرج را در دادگاه صالح ثابت کرده و حکم صادره را ضمیمه مدارکی که قبلا به آن اشاره شد به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک تحویل دهد .
پس از تعیین شعبه دادگاه زوجین را به استناد ماده 27 قانون حمایت از خانواده به داوری ارجاع میدهد . هر یک از طرفین باید یک داور انتخاب کنند . طبق قانون حمایت از خانواده داور باید حداقل سی سال سن داشته ، متاهل بوده و آشنا به مسائل شرعی و خانوادگی و اجتماعی باشد . چنانچه زوجین نتوانند داوران خود را انتخاب نمایند دادگاه این کار را انجام می دهد . چنانچه داوران نتوانند بین زوجین صلح و سازش ایجاد کنند نتیجه را به صورت کتبی به دادگاه اعلام می دارند .
دادگاه با ملاحظه و رسیدگی دلایل زوجه و استماع صحبتهای زوج اقدام به صدور رای می نماید . در رای صادره نسبت به مهریه ، نفقه زوجه و اطفال ، حضانت و ملاقات اطفال ، جهیزیه و .... تعیین تکلیف می شود .
پس از قطعی شدن رای زوجه می تواند برای اجرای صیغه طلاق به دفتر خانه مراجعه نماید .
ثبت طلاق موقوف است به پرداخت حقوق مالی زوجه اما اگر زوجه بدون پرداخت آنها به ثبت طلاق رضایت دهد این امر صورت می پذیرد، همچنین است اگر زوج حکم اعسار یا تقسیط حقوق مالی زوجه را داشته باشد در این موارد نیز طلاق ثبت می شود اما حقوق زوجه بر جای خود باقی است .
10- حال چنانچه زوج بخواهد دادخواست طلاق بدهد با استناد به ماده 1130 قانون مدنی هر زمان که بخواهد می تواند این امر را انجام دهد . لذا با پیوست کپی مصدق نکاح نامه ، شناسنامه و کارت ملی زوجین به دادخواست ، مدارک را به دفتر خدمات قضایی الکترونیک تحویل می دهد .
دادگاه در رای خود آنچنان که در بالا ذکر شد نسبت به مهریه ، نفقه ، جهیزیه ، حضانت فرزند و .... تعیین تکلیف می نماید و در این حالت زوج باید تا نصف دارایی خود را که در ایام زندگی با زوجه به دست آورده به وی منتقل کند ، همچنین در این مورد زن مستحق دریافت اجرت المثل و نحله نیز می گردد.
اجرت المثل را می توان با توجه به قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق چنین تعریف کرد که : هزینه کارهایی است که شرعا بر عهده زوجه نبوده و به دستور زوج انجام شده و زوجه قصد تبرع ( بخشش ) نیز نداشته است .
نحله نیزمبلغی است که با توجه به مدت سالهای زندگی مشترک ، نوع کارهایی که زوجه انجام داده و وسع مالی زوج توسط دادگاه تعیین می شود .
چنان چه گفته شد ثبت طلاق موقوف است بر پرداخت حقوق مالی زوجه مگر به دلایلی که پیشتر به آن اشاره شد .
11- چنانچه در پرونده طلاق زوجه تمام یا قسمتی از مهریه خویش را بذل نماید ( ببخشد ) این نوع طلاق ، بائن است یعنی زوج حق رجوع به زن را ندارد اما اگر زوجه تمام مهریه را دریافت کند این نوع طلاق رجعی بوده و زوج حق رجوع به زن را دارد .
12 –در انتها می توان به این نکته اشاره کرد که با توجه به قوانین و مقررات موجود زن می تواند در سند نکاح نامه هرگونه شرطی را که مخالف با عقد ازدواج نباشد در آن درج کند . از جمله شروط رایجی که در سند ازدواج آورده می شود حق تحصیل ، حق اشتغال ، حق انتخاب مسکن ، حق حضانت فرزند ، اجازه خروج از کشور است . اما شروط مذکور محدود به این موارد نیست و زن می تواند شروط دیگری را نیز در سند ازدواج درج نماید ، حتی این شروط می توانند پس از عقد ازدواج در نکاح نامه آورده شوند .
اما وکالت در طلاق ضمن عقد نکاح آورده نمی شود بلکه این حق را باید در دفاتر اسناد رسمی به ثبت رساند .
نمونه دادخواست ها در خصوص این شرح
دادخواست طلاق به درخواست زوجه (به علت اعتیاد زوج)
دادخواست طلاق به درخواست زوجه (به علت بیماری زوج)
دادخواست طلاق به درخواست زوجه (به علت رفتارهای غیر متعارف زوج)
دادخواست طلاق به درخواست زوجه (به علت ضرب و جرح)
دادخواست طلاق به درخواست زوجه (به علت عدم پرداخت نفقه)
دادخواست طلاق به درخواست زوجه (به علت عسر و حرج)
سند رجوع از طلاق رجعی توسط زوج