چه اشخاصی میتوانند به عنوان داور انتخاب شوند؟
داتیکان: چه اشخاصی میتوانند به عنوان داور انتخاب شوند؟
پوریا پرهیزکاری- با گسترش روابط اجتماعی و با سرعت گرفتن رشد تکنولوژی، روابط حقوقی بین افراد گستردهتر و پیچیدهتر شده است و به تبع آن اختلافات ناشی از نقض تعهدات حقوقی نیز گستردهتر و پیچیدهتر شده است. گاهی ممکن است این اختلافات پیش از طرح دعوا در مراجع حقوقی به نوعی با مصالحه حل و فصل گردد اما درغیر این صورت طرفین ناگزیر هستند ادعای خود را در مراجع قضایی مطرح نمایند. بعضا طرح دعوا در این مراجع به دلایلی همچون طولانی بودن فرآیند رسیدگی و هزینه بر بودن دادرسی، برای طرفین مطلوبیت نداشته و طرفین ترجیح میدهند از روش های دیگری برای حل و فصل اختلاف خود استفاده کنند. یکی از مرسومترین این روش ها، داوری است. در این روش طرفین به جای اینکه برای حل اختلاف به دادگاه مراجعه نمایند، شخصی را به عنوان داور انتخاب مینمایند که به موضوع اختلاف آن ها رسیدگی کرده و آن را حل و فصل نماید. مراجعه به داوری را میتوان پیش از وقوع اختلاف و درقرارداد اصلی به صورت شرط ضمن عقد درنظر گرفت و هم میتوان پس از بروز اختلاف، طی قرارداد مستقل داوری، به این نهاد مراجعه نمایند.
داور مزبور میتواند یک شخص باشد(داوری موردی) و یا یک سازمان یا موسسه(داوری سازمانی).
در مواردی که طرفین به داوری موردی تراضی میکنند، میتوانند یا یک شخص را به عنوان داور مرضی الطرفین و یا اینکه چند نفر(هیئت داوری) انتخاب نمایند. در صورت اخیر هرکدام از طرفین یک نفر داور اختصاصی خود را معرفی میکنند و یک نفر نیز به عنوان سرداور با تراضی طرفین انتخاب میگردد.
در نظام حقوقی ایران علیالاصول افراد میتوانند به عنوان داور انتخاب شوند، اما قانونگذار محدودیت هایی برای این مسئله درنظر گرفته است و این محدودیتها را در دو گروه دسته بندی کرده است. دسته اول اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی هستند و اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه و یا در اثر آن از داوری محروم شدهاند و همچنین قضات و کارمندان اداری دادگاه ها، مطلقاً از انتخاب شدن به عنوان داور ممنوع هستند.
دسته دوم افرادی هستند که علیالصول نمیتوان آن ها را به عنوان داور انتخاب نمود مگر اینکه طرفین به انتخاب آن ها رضایت داشته باشند.1-کسانی که سن آن ها کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد. 2-کسانی که در دعوا ذی نفع باشند. 3-کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی با نسبی داشته باشند. 4-کسانی که قیم یا کفیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا میباشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشند. 5-کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند 6-کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند، در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند. 7-کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند 8-کارمندان دولت در حوزه ماموریت آن ها.
با توجه به نکات ذکر شده اگرچه علی الاصول میتوان هرشخصی را به عنوان داور انتخاب نمود اما داتیکان پیشنهاد میکند همواره داورانی را انتخاب نمایید که دارای تخصص لازم در مورد موضوع قراردادتان باشند.
اگر در این مورد نیازمند مشاوره هستید با ما در تماس باشید.