شرح درخواست مطالبه نفقه
داتیکان: شرح درخواست مطالبه نفقه
1 - بر اساس ماده 1102 قانون مدنی با جاری شدن عقد ازدواج وظایف و اختیاراتی بر زوجین بار می شود . از آن جمله وظایفی که بر عهده مرد قرار می گیرد پرداخت نفقه زوجه و فرزندان است ، که در اینجا در مورد نفقه زوجه صحبت خواهد شد .
2 - در ابتدا باید تذکر داد که نفقه زوجه در عقد دائم بر عهده زوج است و این مورد در عقد منقطع به زن تعلق نمی گیرد مگر اینکه در عقدنامه (صیغه نامه ) ذکر شده باشد ، در این حالت در صورت پرداخت نشدن نفقه زوجه در عقد منقطع وی می تواند به دادگاه رجوع کند .
3 - نفقه را می شود از طریق حقوقی وکیفری مورد پیگیری قرارداد .
4 - اگر زوجه بخواهد برای نفقه اقدام نماید یا باید از طریق کیفری یا حقوقی اقدام کند و نمی تواند همزمان از هر دو راه موضوع را پیگیری نماید ،اگر از طریقی که اقدام کرده بود به نتیجه نرسد می تواند از طریق دیگر نفقه خود را مطالبه کند .
5 - شیوه کیفری بسیار سریعتر و کم هزینه تر از شیوه حقوقی است اما باید توجه دااشت میزان موفقیت در آن کمتر است ، با این حال زوجه می تواند از این شیوه نیز استفاده نماید .
6 - ماده 53 قانون حمایت از خانواده در مورد مطالبه نفقه از طریق کیفری صحبت کرده است . برای تحقق این امر زوجه باید از زوج تمکین کند و زوج نیز با داشتن استطاعت مالی از پرداخت آن خودداری نماید . یعنی اگر زوج استطاعت مالی نداشته باشد نمی توان از این طریق نفقه را مطالبه کرد .
با جمع این شرایط و احراز و اثبات آن دادگاه حکم به محکومیت زوج خواهد داد .
7 - در ابتدا زوجه باید به دادسرای عمومی محل وقوع جرم مراجعه کرده و دلایل خود را ارائه دهد . در این مرحله دادسرا یا دلایل را کافی دانسته و کیفرخواست صادر می کند یا به دلیل عدم کفایت دلایل قرارمنع تعقیب صادر می کند که در هر دو حالت زوجین می توانند نسبت به قرارهای صادره اعتراض نمایند .
اعتراض نسبت به قرارها در دادگاه به عمل می آید . دادگاه با بررسی مجدد ، حکم آن را صادر می کند . حکم صادره از دادگاه کیفری دو شهرستان ، قابل تجدید نظر در دادگاه تجدیدنظر استان می باشد .
باید توجه داشت در صورتی که زوجه از شکایت خود منصرف شود تعقیب جزایی یا اجرای حکم در هر مرحله ای باشد موقوف خواهد شد .
8 – اما چنانچه زوجه بخواهد از طریق حقوقی این امر را انجام دهد یا اینکه بعد از نتیجه نگرفتن از اقدام کیفری از این شیوه استفاده نماید باید مدارک خود را ضمیمه دادخواست کرده و به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک بدهد .
باید توجه داشت که شرط تعلق نفقه به زوجه تمکین وی از زوج می باشد لذا اگر زنی ناشزه باشد نفقه به وی تعلق نمی گیرد .
9 - مرجع صالح جهت رسیدگی به این دعوا دادگاه خانواده است که البته چنانچه مبلغ درخواستی تا 20 میلیون تومان باشد در شورای حل اختلاف به آن رسیدگی می شود .
10 – برای رسیدگی ، زوجه می تواند مدارک خود را ضمیمه دادخواست کرده و به دفتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کند . آنجا مدارک را تحویل داده و پس از تعیین شعبه و تعیین وقت در مرجع صالح به درخواست زوجه رسیدگی می شود .
11- باید توجه داشت زوجه می تواند نسبت به نفقه گذشته و آینده خود اقدام نماید . همچنین نفقه زوجه جزء طلب ممتاز به شمار می رود یعنی اگر زوج طلبکارانی داشته باشد طلب زوجه از باب نفقه بر سایرین ارحج است حتی اگر زوج ورشکسته شده باشد و نیز در صورت وجود چند نفر افراد واجب النفقه دیگر زوجه مقدم بر آنان خواهد بود .
12 - چنانچه زوجه از زوج طلاق گرفته باشد و طلاق بائن باشد در زمان عده به زوجه نفقه تعلق نمی گیرد .
اما اگر طلاق رجعی باشد در مدت عده که زمان آن 3 ماه است به زوجه نفقه تعلق می گیرد .
حال اگر زوجه باردار باشد تا زمان وضع حمل به وی نفقه تعلق می گیرد چه طلاق بائن باشد چه رجعی .
13 – همچنین هنگامی که زوج فوت کرده باشد نفقه زوجه در زمان عده وفات که مدت آن 4 ماه و 10 روز است از اموال زوج به وی تعلق می گیرد و اگر مالی نداشته باشد زوجه می تواند این نفقه را از نزدیکان زوج که ملزم به پرداخت نفقه هستند مطالبه نماید .
14 - چنانچه زوج علی رغم حکم دادگاه مبنی بر پرداخت نفقه حاضر به اجرای آن نشد زوجه می تواند حکم دادگاه را به دادخواست طلاق ضمیمه کرده و درخواست طلاق نماید . حتی اگر زوج توان پرداخت نفقه را نیز نداشته باشد حق طلاق برای زوجه ایجاد می شود .